Tja, ik heb altijd ruzie met mijn koekenpannen. Inmiddels heb ik er al heel wat gehad. Van heel goedkoop tot duur. Buiten de bodem (coating), weet ik ook vaak niet goed wat de ideale grootte van een koekenpan moet zijn. Dus… ik ben eens in de koekenpannen gedoken. Welke koekenpan kun je het beste kopen?
Ik heb trouwens niet gekeken naar welke koekenpannen geschikt zijn voor gas, elektrisch, inductie, enzovoort. Dat kun je prima aflezen op de verpakking van de pan. Het gaat mij meer om de grootte en het materiaal van de koekenpan.
De grootte van de koekenpan
De meest gekochte, normale koekenpannen hebben een diameter van 24 tot 28 cm. Dit is een handig formaat en zul je het meest gebruiken voor bijvoorbeeld het bakken van vlees, vis of eieren. Dit formaat koekenpan kun je ook prima gebruiken voor het kort bakken van wat groenten of het maken van een pannenkoek (als je geen wok of crêpepan hebt).
Een 28 cm koekenpan is een aanrader voor een gezin dat uit 4 personen bestaat.
Eigenlijk hoort deze koekenpan bij een basis pannenset. Deze koekenpan zul je veel gebruiken en dan kun je het beste kiezen voor een kwalitatief betere pan.
Kook je graag en vaak voor grotere groepen, dan kun je kiezen voor een koekenpan van meer dan 32 cm doorsnede. Je koopt zo’n grote koekenpan al heel voordelig bij de Hema (ik vind de koekenpannen van de Hema voor zo’n lage prijs, het prima doen). Je kunt ook kiezen voor een goed beoordeelde, professionele koekenpan.
En een kleine koekenpan?
Kleine koekenpannen van 20 cm doorsnede, worden ook veel gekocht. Dit is geschikt voor een eenpersoonsmaaltijd, of alleen het fruiten van bijvoorbeeld uien of het bakken van ontbijtspekjes. Het kan handig zijn voor erbij, zeker als je veel kookt en bakt.
Welke koekenpan kopen qua anti-aanbaklaag?
(Lees hieronder verder)
Tegenwoordig hebben de meest verkochte koekenpannen een anti-aanbaklaag. Maar dat is geen must en er is veel kritiek. Hieronder lees je de voor- en nadelen.
Koekenpan zonder anti-aanbaklaag
Je moet zorgen dat je de pan goed invet, dan bakt er ook niks aan. Er zijn (giet)ijzeren koekenpannen die hele hoge temperaturen bereiken (handig als je houdt van lekkere korstjes), maar dan wel zonder anti-aanbaklaag. Meestal bouw je vanzelf een soort beschermlaagje op na verloop van tijd. Of je hebt zelfs professionele pannen met natuurlijke bijenwas, die op deze manier het aanbakken voorkomen.
Het voordeel van een koekenpan zonder anti-aanbaklaag, is vooral dat je voeding snel dichtschroeit en er zo geen belangrijke voedingsstoffen verloren gaan. De temperatuur blijft lang hoog. Ook gaat de pan veel langer mee. Een nadeel is dat je dus wel de pan goed moet invetten voor gebruik. Bijvoorbeeld met kokosolie, ghee of olijfolie. En bakken met een pan zonder anti-aanbaklaag vergt iets meer kookkunst van de kok!
Met anti-aanbaklaag
Vaak gaat het hier om een Teflon-laag in de koekenpan. Dit is een sterke laag met als voordeel dat ingrediënten niet aanbakken. Een nadeel is dat deze Teflon-laag niet krasbestendig is. Een ander groot nadeel is dat deze koekenpannen niet té heet mogen worden. Teflon is hittebestendig tot 327 graden Celsius. Dus je hebt grote kans dat de antiaanbaklaag smelt wanneer deze temperatuur bereikt is. Maar….. bij een temperatuur van 150 graden wordt de anti-aanbaklaag al aangetast! Je moet het vuur dus niet te hoog zetten als je een pan met Teflon-laag gebruikt. Er zijn overigens ook steeds meer mensen die Teflon niet meer willen gebruiken, omdat dit giftig zou zijn (als het smelt). Wil je geen Teflon gebruiken, let er dan op dat een pan PFTE en PFOA-vrij is. Dit artikel van de Consumentenbond legt duidelijk uit waar je op moet letten als je kiest voor een pan met Teflon.
PFAS-vrije-koekenpannen koop je o.a. van de merken Greenpan of Primecook (onze favoriet!).
Als je geen pan wil met een bodem die gemaakt is met schadelijke chemische stoffen, dan koop je het beste een PFAS-vrije pan. De PFAS-stoffen worden gebruikt om een pan vuilafstotend te maken. Via het eten krijg je deze schadelijke stoffen binnen. Echter, als de concentratie PFAS in je lichaam te hoog wordt, dan loop je kans op diverse gezondheidsproblemen, zoals onder andere een verminderd afweersysteem, een verstoorde hormoonbalans, een verhoogde cholesterol, hart- en vaatziekten en een verhoogd risico op kanker. Greenpan maakt zelf 100% keramische anti-aanbakpannen op basis van Thermolon en dus zonder PFAS. Op dit moment is er veel aandacht in het nieuws over PFAS ivm uitstoot hiervan door grote fabrieken.
Keramische koekenpannen
Je kunt ook gaan voor een keramische koekenpan met anti-aanbaklaag. Die zijn veel sterker en bevatten dus geen Teflon. Groot voordeel is dat deze pannen een hogere temperatuur aan kunnen, dan pannen met een anti-aanbaklaag van Teflon. Op den duur kan overigens ook een keramische koekenpan slijten en scheuren en krassen vertonen. Ook kan de pan verkleuren en de anti-aanbaklaag niet zo goed meer werken.
Geanodiseerd aluminium koekenpan
De duurdere koekenpannen van Creuset (Les Forgees) staan hier bekend om. De aluminium bodemlaag zorgt voor een anti-aanbaklaag, maar de laag is wel veilig en slijtvast. Deze Creuset koekenpannen zijn niet goedkoop, maar gaan lang mee en zijn handig als je graag bakt met anti-aanbaklaag. Een nadeel is dat de pannen er wat langer over doen voor ze goed warm zijn. Ze worden wel altijd zeer goed beoordeeld door gebruikers.
Titanium anti-aanbaklaag
Deze titaniumlaag is ook zeer sterk en krasvast. De pannen zijn vaak duurder in aanschaf, maar wel veilig en geschikt voor kokers die koken en bakken niet als hun grote hobby zien. De pannen maak je eenvoudig schoon en zijn niet zo zwaar. Tefal biedt nu titanium koekenpannen als alternatief voor de gewone (Teflon) antiaanbaklaag. Je betaalt alleen dus wel wat meer hiervoor. In principe kan een titanium koekenpan wel hogere temperaturen aan.
Stone coacting
Dit was een poosje echt in opkomst, maar we horen hier nu steeds minder over. Stone coating is sterker dan een keramische antiaanbaklaag. Ze zijn qua bodem ook volledig veilig, er kunnen geen giftige stoffen of metalen vrijkomen. Je kunt de pan verwarmen op hoge temperaturen. Door deze stone coating zijn sommige van deze koekenpannen zelfs wasmachinebestendig (kijk op de verpakking)! Er is een goede hitteverdeling en de kans op aanbakken is heel klein, je hoeft de pan niet in te vetten.
De stonecoating ziet er een beetje gemarmerd uit, daarom wordt deze zwarte stone coating ook vaak marmer coating (bodem) genoemd. Let op, keramische koekenpannen lijken ook vaak een stone-coating te hebben, maar dit is dus in werkelijkheid geen echte stone/marmercoating, maar gewoon keramisch. De bodem ziet er alleen net zo mooi gemarmerd uit. De stonecoating lijkt vaak wel een mix van materialen te zijn, maar de bovenste laag moet stone zijn. Het verschil verder tussen keramisch is niet zo groot, dus ik vrees dat de stone coating het toch niet gaat redden.
Dus….
Het is dus goed om een bewuste keuze te maken in de juiste koekenpan als het gaat om een anti-aanbaklaag. Denk zeker ook nog eens aan pannen zonder anti-aanbaklaag, omdat je dan kan bakken met een lekker korstje en de voedingsstoffen langer bewaard blijven. Ook belangrijk is of de pan slijtvast is. In de meeste pannen ontstaan toch krassen en dan werken ze niet meer goed (of ze worden zelfs gevaarlijk). Gebruik altijd houten of kunststof keukengerei, zodat de kans op beschadigingen aan de bodem zo klein mogelijk is.
Kijk bij de aanschaf van een pan wel goed naar de onderhoudsadviezen (en instructie voor het eerste gebruik). Ik deed dat ook vaak niet, maar dat is toch echt belangrijk voor een langere levensduur van je pan en de smaak van je eten!
Koop een koekenpan in Nederland of binnen de Europese Unie, dan weet je zeker dat de pan voldoet aan de Europese veiligheidseisen en er geen giftige stoffen in verwerkt zitten.
Andere keuzeopties bij het kopen van een koekenpan
Je hebt verschillende materialen waarvan een koekenpan gemaakt kan zijn. Allemaal hebben ze voor- en nadelen.
Een koperen koekenpan
Deze koperen koekenpannen hebben een goede kwaliteit. Niet alleen de bodem wordt goed warm, ook de zijkanten, door de perfecte warmtegeleiding. Echt koperen pannen zijn moeilijk te vinden en ook niet meer aan te raden (een koperen pan is niet gezond), lees dit artikel in de Volkskrant. Vaak is de bodem nu van gelaagd aluminium en is het geen echte koperen pan meer. Dit soort pannen zien er wel heel mooi uit. Deze pannen zijn in verschillende prijsklassen verkrijgbaar.
Een gietijzeren pan
Koekenpannen van gietijzer zijn sterk en zwaar. De kans op kromtrekken is nihil, je kunt bakken met hoge temperaturen. Wel vergt het onderhoud wat meer zorg, zoals het schoonmaken en het eerste gebruik. Je kunt gietijzeren pannen hebben met verschillende bodems (bijvoorbeeld met of zonder emaille-laag). Dat heeft vooral voordelen met schoonmaken. Lees de instructie op de pan! Een gietijzeren pan moet je niet laten vallen, dat overleeft ie waarschijnlijk niet…. Je hebt gietijzeren koekenpannen in diverse prijsklassen, van goedkoop, tot duurder 😉
Aluminium koekenpan
Dit zijn de meeste koekenpannen die je in de winkel ziet liggen (hangen). De bodem heeft altijd een bepaalde coating, zoals Teflon of bijvoorbeeld titanium. Let daar goed op. Op aluminium pannen is ook wel kritiek vanuit de orthomoleculaire geneeskunde, omdat het schadelijk kan zijn voor je gezondheid. Aluminium is een reactieve metaal. Net als ijzeren pannen overigens. Dit kan ervoor zorgen dat je een metaalachtige smaak krijgt bij zuurdere gerechten.
Een voordeel van deze koekenpannen is dat ze niet te zwaar zijn, vaak niet te duur (afhankelijk van de bodem) en dat ze snel opwarmen. Een nadeel is dat aluminium koekenpannen wel snel krom kunnen trekken, of een deuk krijgen. Vaak is de levensduur niet zo lang, maar we zijn zelf wel gecharmeerd van de koekenpannen van de HEMA.
RVS Koekenpan
Deze stalen koekenpannen (zonder Teflon anti-aanbaklaag!) hebben voor het eerste gebruik wat voorbereiding nodig, maar daarna is dit een prima pan voor allerlei doeleinden. Vaak is er een combi RVS/aluminium koekenpannen. De pannen zijn krasvast en dat zullen veel mensen erg fijn vinden. Ook kun je op hoge temperaturen de pannen gebruiken. De pan zal wel wat verkleuren en sommigen vinden dit niet mooi. Maar dit hoort er echt bij. Let op, bij het bakken op RVS stalen (ijzeren) pannen kan een beetje ijzer vrijkomen. De hoeveelheden zijn zeer gering, maar voor sommigen mensen belangrijk om te weten. Ook bevatten RVS pannen chroom en nikkel en als je hier allergisch voor bent, schijn je dit beter niet te kunnen gebruiken. De meningen zijn hierover verdeeld trouwens.
Een RVS koekenpan is betaalbaar en vaak een goede keuze (al moet je even leren bakken met zo’n pan zonder aanbaklaag).
Keramische koekenpan
Deze koekenpannen hebben de naam heel sterk te zijn, maar in de praktijk valt dat tegen. Je moet de pan toch op een gegeven moment vervangen in verband met slijtage (afhankelijk van het gebruik). Het is de beste pan om een eitje of pannenkoeken mee te bakken! Je kunt de pan makkelijk schoonmaken.
Afwassen van koekenpannen
Wat er bij mij vroeger sowieso vaak fout ging met koekenpannen, is het feit dat ik ze lekker ging afwassen met afwasmiddel…. oei oei oei…. Veel beter is om de koekenpan na afloop alleen om te spoelen (als hij erg vies is) en daarna schoon te deppen met keukenrol of een schone doek. Eventueel kun je de pan nog een heel klein beetje invetten met bijvoorbeeld slaolie, voor je hem in de kast opruimt. Tip, lees ook eens de handleiding die je toch vaak bij een pan vindt 😉
Het schijnt trouwens ook niet goed te zijn om een koekenpan een poosje te laten weken in water. Helemaal als het om een (giet)ijzeren pan gaat, is dit niet verstandig.
Tips
Heb je zelf nog tips voor het gebruik van een koekenpan? Deel ze gerust hieronder!
Misschien vind je dit ook interessant:
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- Pijn aan één knie tijdens het fietsen: oorzaken, tips en preventie voor fietsers - 20 november 2024
- Hoe kan ChatGPT helpen met een gezondere levensstijl? - 17 november 2024
- Helpt ontzuren of ontgiften (detoxen) bij reuma of fibromyalgie? - 13 november 2024
Baso zegt
Misschien jezelf toch nog eens informeren voor je weer een artikel schrijft. Dat RVS pannen verkleuren en dat ze voor het eerste gebruik wat voorbereiding nodig hebben, is totale onzin. Je hebt het over plaatstaal.
Laura zegt
Dag Jenny, dank voor het handige artikel! Suf vraagje: hoe krijg je een pan met een anti-aanbaklaag echt goed schoon? Ik zie dat jij niet eens afwasmiddel gebruikt, maar ik heb het idee dat het zelfs mét afwasmiddel vaak net niet lukt. Dan zet ik de pan op het vuur en ruik ik wat we gisteren ook alweer aten… Heb jij de gouden schoonmaaktip voor mij?