Als je online zoekt op chronische vermoeidheid in combinatie met ambitie, toch een en ander willen bereiken, of gewoon niet bij de pakken neer willen zitten, dan zakt de moed mij in de schoenen. Je krijgt allemaal resultaten rond depressiviteit, informatie van ziekenhuizen, UWV enzovoort.
Terwijl ik denk dat er best veel mensen zijn die snel of veel last van vermoeidheid hebben (ik ook), die dit geaccepteerd hebben en nu verder willen. Misschien een beetje een rare vergelijking, maar als je niet meer kunt lopen en je moet verder in een rolstoel doorbrengen, dan wordt je toch ook niet afgeschreven? Je kan en mag dan toch ook dingen bereiken? Bij vermoeidheid word je al snel gezien als een zeur, of iemand die toch eigenlijk misschien wel een beetje lui is.
En echt, dat mag je nooit van jezelf denken.
Ik wil je uitdagen om niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar om, ondanks de vermoeidheid, je leven weer op te pakken. Hoe dat kan en hoe ik dat doe, vertel ik hieronder.
Hoe ontstaat chronische vermoeidheid?
Vermoeidheid voelt vaak nutteloos. De vermoeidheid staat in geen enkele verhouding tot wat je doet. Chronische of langdurige vermoeidheid kan door allerlei zaken ontstaan;
- Je bent herstellende van een ziekte of ongeluk. De vermoeidheid wordt misschien langzaamaan minder, maar het kan ook dat je in het vervolg altijd wat sneller moe wordt dan voor je ziekte of ongeluk.
- Je hebt op dit moment een (chronische) ziekte, die (ook) gepaard gaat met chronische vermoeidheid.
- Je hebt last (gehad) van hevige stress, een burnout, of veel spanningen. De vermoeidheid is een reactie van je lichaam om pas op de plaats te maken. Je hebt echt rust nodig. Vaak herstelt dit wel weer na verloop van tijd, maar het kan een lang proces zijn.
- Met name vrouwen herkennen de periode van vermoeidheid voor en tijdens de menstruatie. Sommige vrouwen zijn twee weken fit en twee weken moe (ik zeg het nu even heel zwart-wit, maar helaas zal een groep vrouwen dit wel herkennen). Ook de overgang kan het zijn dat vrouwen zich jarenlang snel moe en futloos voelen.
- Je hebt ME/CVS (vermoeidheidssyndroom).
- De oorzaak voor jouw vermoeidheid is onbekend. Je bent vaak erg moe, maar eigenlijk kun je niet echt een oorzaak benoemen. Jouw accu is gewoon sneller leeg en je hebt vaker en langer tijd nodig om op te laden.
Er is een verschil of je nog aan het herstellen of revalideren bent, of dat je je eigenlijk wel weer redelijk stabiel voelt, maar de vermoeidheid blijft je parten spelen.
In het eerste geval geef je je over aan de vermoeidheid. Je lichaam en je geest hebben rust nodig om te herstellen. Als jij je hierin herkent, niet verder lezen, want je moet gewoon eerst je een stuk beter voelen!
In alle andere gevallen, kan het zijn dat je moet leren leven met je vermoeidheid.
We kunnen niet in een glazen bol de toekomst voorspellen, misschien ga je je uiteindelijk toch veel fitter en energieker voelen. Hoe mooi zou dat zijn! Maar op dit moment ben je nog snel moe en je wilt eigenlijk toch wel weer wat meer doen. Bijvoorbeeld omdat je in je hart best ambitieus bent, of omdat je meer met je kinderen wilt doen, of omdat je gewoon meer wilt ondernemen, je wilt meer doen en niet steeds maar geconfronteerd worden met die vermoeidheid.
Hoe kun je omgaan met het feit dat je snel moe bent?
Er zijn een aantal stappen die je moet doorlopen, die je helpen om beter om te gaan met langdurige vermoeidheid, of het feit dat je snel moe bent.
En dan heb ik het dus niet meer over de fase van herstellen, zoals hierboven beschreven. Je bent hersteld, maar blijft moe, of je hebt een chronische ziekte, of je bent nu eenmaal sneller moe dan een ander.
Kun je nog iets verbeteren, zodat je iets minder (snel) moe bent?
- Slaap je bijvoorbeeld wel goed, of kun je nog iets aan je slaappatroon verbeteren? Eet je wel gezond in de basis, of kun je daarin nog stappen zetten? Beweeg je wel regelmatig, zoals minimaal elke dag 20 minuten buiten wandelen?
- Als je denkt dat je niet veel meer kunt verbeteren (punt 1), is het belangrijk dat je de vermoeidheid leert accepteren. Verzet je er niet tegen, vecht er niet tegen, maar het is wat het is. Jij bent sneller moe dan de meeste andere mensen.
- Maak voor jezelf inzichtelijk waar je wel energie van krijgt, of wat enorme energiezuigers voor jou zijn. Daar ga ik hieronder verder op in.
Voeding, slapen en vermoeidheid
Als ik te veel eet op een dag, word ik moe. Als mijn lichaam minder hard moet werken qua stofwisseling, voel ik me energieker. Tijdens een dagje werken op de computer, eet ik dus niet heel veel. Uiteraard eet ik wel, maar er zit veel tijd tussen de maaltijden. Zo blijf ik in mijn flow en ben minder snel moe. Het hangt een beetje van de dag af. Soms eet ik om 11 uur een lichte maaltijd en dan pas weer om 17 uur. Ik heb me daareen poosje tegen verzet, want immers er wordt verteld dat je goed moet eten. En regelmatig. Maar ik merkte dat ik me daar niet beter door ga voelen. Nu doe ik het op mijn manier. Als mij echter een dag of een paar uur met veel prikkels te wachten staat, moet ik wel voldoende gegeten hebben om niet heel flauw te worden. Let op, dit geldt voor mij, dit hoeft niet voor jou te gelden! Luister goed naar je lichaam.
Te veel suiker eten is ook een trigger. Het geeft misschien even energie, maar verder word ik er eigenlijk juist heel moe door. Ik heb mijn suikerinname flink gematigd. Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik juist ook meer trek krijg in zoet als ik erg moe ben. En als je moe bent, is het best lastig om stevig in je schoenen te staan en niet toe te geven aan die behoefte. Soms trap ik dan ook in die valkuil en eet ik op dat moment toch te veel voeding met suiker. Ik probeer echter zoveel mogelijk mezelf af te leiden, of juist even een powernap te doen. Want verstandelijk weet ik dat ik mezelf saboteer als ik wel iets suikerrijks eet. Er zijn ook mensen die dit merken na koolhydraat eten. Ik heb het wel als ik echt te veel brood eet, of een maaltijd met pasta. Maar het is niet zo dat ik helemaal geen koolhydraten kan eten.
Nu denk je misschien dat ik zeg dat ik door bepaalde voeding of door op bepaalde momenten te eten, af kom van mijn vermoeidheid. Dat is niet zo. Ook mijn batterij is nog steeds bijzonder snel leeg. Alleen merk ik wel dat er bepaalde triggers zijn, die mij niet alleen extra moe maken, maar ook nog eens zorgen dat ik me eigenlijk nog slechter voel.
Slapen
Onderzoekers geven aan dat je het beste zo regelmatig mogelijk kunt slapen. Maar ook niet té lang. Het is niet zo dat ik heel vroeg moet slapen als ik me erg moe voel. Dat verschilt wel eens. Soms voel ik me opgebrand, maar kan ik nog wel al wat rust krijgen door te lezen of door een serie te kijken. Ook dit is bij iedereen anders en heel persoonlijk. Ik vind het echter wel heel vervelend als ik door de wekker wakker gemaakt moet worden. Liever word ik op een bepaald moment wakker als mijn lichaam genoeg slaap heeft gehad. Het blijft een feit, dat slapen heel belangrijk is. Zet dat dus op nummer 1. Blijf alleen niet te lang in je bed liggen, als je verder niet ziek bent. Probeer enige regelmaat in je leven te houden.
Skip die energiezuigers
Zover het mogelijk is natuurlijk. Het is goed om eerst te bepalen wat dingen zijn die jou extra veel energie kosten. Bijvoorbeeld het doen van boodschappen, bij bepaalde vrienden op bezoek gaan, op kantoor werken met veel mensen om je heen, kleine kinderen die om je heen spelen, koken of muziek op de achtergrond.
Als je dat inzichtelijk voor je gemaakt hebt, ga je kijken hoe je hier mee om kunt gaan. Kun je bepaalde energiezuigers skippen? Kun je je boodschappen laten bezorgen, of bijvoorbeeld je partner hiervoor verantwoordelijk maken? Kun je bepaalde vriendschappen op een lager pitje zetten, omdat het je niets oplevert? Kun je met oordoppen op werken als je geen muziek op de achtergrond verdraagt?
Soms moet je dealen met bepaalde dingen. Je hebt bijvoorbeeld kleine kinderen. Bedenk dan wat je wel fijn vindt om met je kinderen te doen en wat echt enorm veel energie kost. Ben je alleenstaand, heb je niet zoveel keuze. Toch kun je ook met jongere kinderen al bespreken hoe je hier mee om kunt gaan. Leg de verantwoordelijkheid niet bij de kinderen, maar wees wel eerlijk tegen hen. Liever een ouder die uitlegt dat papa of mama snel moe is, maar dol is op de kinderen en wil kijken hoe we hier mee om kunnen gaan, dan een ouder die niks zegt, maar snel uit zijn of haar slof schiet vanwege de vermoeidheid.
Hoe kun je op een positieve manier omgaan met chronische vermoeidheid?
1 Accepteren
Als eerste is het belangrijk dat je je niet meer verzet tegen het feit dat je snel/vaak of vrijwel altijd moe voelt. Je hebt waarschijnlijk van alles al geprobeerd en als de vermoeidheid blijft, zal je hier mee om moeten leren gaan.
2 Mindset
Ten tweede, probeer een andere mindset te krijgen. Het heeft geen zin om steeds te bedenken hoe moe je je voelt. Of wat je allemaal moet laten. Ik weet het, als je je moe voelt, kan het overheersend zijn. En toch moet je jezelf trainen dat de vermoeidheid niet blijft doorzingen in je hoofd. Praat tegen jezelf alsof je tegen een vriend of vriendin praat. Als die de hele tijd blijft zeggen, ik ben zo moe, ik ben zo moe, dan probeer je toch ook iemand af te leiden, of een ander gesprek aan te gaan? De ander wordt ook moe van het feit dat jij steeds zegt dat je zo moe wordt. Dus als dat in jouw eigen hoofd blijft rondgaan, probeer je ook vriendelijk maar kordaat tegen jezelf te zeggen dat je het nu wel weet en dat je dus even een powernap gaat doen, of gaat lezen, of wat dan ook.
3 Bespreek het in je omgeving
Zeg dat je graag meer wilt of actief wilt blijven, maar dat je vermoeidheid wel een onderdeel van je leven is. Wees positief. Denk in oplossingen. Het heeft geen zin om alles te vermijden, want moe ben je toch al. Je hebt echter wel meer rust, of zelfs slaapmomenten nodig dan een ander. En vaak een andere planning. Dus als je iets doet, kun je waarschijnlijk die volgende dag geen afspraken aan. Als jij het op een positieve manier bespreekt, ga je merken dat veel mensen bereid zijn om je te helpen en met je mee te denken.
4 Wat doe je wel graag?
Eerst zal ik even vertellen hoe ik dat heb gedaan. Ik ben zelf in hart en nieren ondernemer. Dat heb ik van huis uit meegekregen. Best lastig als je vaak en snel moe bent. Ik begon in het onderwijs, omdat ik een economische opleiding destijds toch niet zo zag zitten. En het onderwijs trok enorm. Dus ik heb de PABO gedaan. Uiteindelijk bleek het onderwijs voor mij toch te zwaar te zijn. Ik was uitgeput. Nu heb ik echter twee bedrijven, inclusief medewerkers. Ik functioneer prima, ondanks mijn vermoeidheid. Tot mijn grote vreugde zijn zelfs mijn twee zoons bij me gaan werken. Dat heeft alles nog makkelijker gemaakt.
Ik heb eigenlijk mijn ideale baan gecreëerd. Dat ging uiteraard niet van vandaag op morgen. Het is met vallen en opstaan gegaan. Want een eigen bedrijf is fijn, maar tussendoor het contact met klanten vond ik erg vermoeiend en haalde me ook steeds uit mijn flow. Ik wilde gewoon rustig websites bouwen. Klanten horen daar natuurlijk ook bij. Het maakte eigenlijk niet uit of het hele prettige klanten waren, of klanten die toch wat meer aandacht opeisten. Ik merkte dat ik het contact vermoeiend voor mij vond. Daarom heb ik een accountmanager aangetrokken. Iemand die er dagelijks was en de contactpersoon werd voor de klanten.
Dat werkte een tijd prima. Toch merkte ik dat ik mij bepaalde dingen toch te veel aantrok en er mee ging bemoeien en dat dit ook te veel energie kostte. Een nieuwe wens vormde in mijn hoofd: een eigen bedrijf zonder klanten. Dat lijkt een utopie, maar het kan echt! Ik zal jullie niet vermoeien met een uitleg, maar vraag gerust als je hier meer over wilt weten. Ik heb nu nog een paar oude klanten, voor wie ik met liefde, samen met mijn collega’s hun website onderhoud. Alle andere en grote klanten heb ik ondergebracht bij collegabedrijven en ik neem geen nieuwe klanten meer aan. Z0’n 90% van mijn omzet verdien ik zonder dat er een klantrelatie is! Ik werk op de momenten dat ik me fit voel. Het werk wat ik doe, vind ik ook erg leuk, dus het geeft me ook energie. Maar soms ben ik zelfs te moe voor de dingen die ik het leukst vind om te doen. Dan haak ik even af. Tot het wel weer gaat.
Dit is mijn verhaal. Wat is jouw verhaal? Hoe kun je ondanks je vermoeidheid toch nog doen wat je graag doet? Wat dat ook is.
- Je hebt altijd een keuze. Ook al voelt dat misschien niet zo. Heb je een baan, maar merk je dat dit niet goed voor je is? Kijk wat de mogelijkheden zijn op je werk, of ga kijken of een andere baan iets voor jou is. Denk in mogelijkheden. Houd de regie in je leven, al zal dat heus niet altijd makkelijk zijn, of al vind je het lastig om een oplossing te bedenken. Een oplossing dient zich echt niet zomaar aan en soms moet het kwartje nog vallen. Gun jezelf de tijd om een oplossing te bedenken of om andere keuzes te maken.
Dat geldt ook voor je als je geen baan hebt, maar wel meer uit het leven wilt halen. - Pak je lijstje met dingen erbij die je blij maken. Kun je daar meer mee doen? Dat hoeft echt niet met een beroep te maken hebben, het kan ook een hobby zijn waar je je verder in gaat bekwamen. Het is toch wel een beetje waar dat stilstand achteruitgang betekent. Je moet dingen hebben waar je blij van wordt. Die misschien wat moeite kosten, maar die je trots maken als het lukt. Denk niet in beperkingen, maar in mogelijkheden.
Vind je het moeilijk om te bedenken waar je blij van wordt? Kijk dan terug op vroeger. Wat vond je toen leuk? Kun je dat vertalen naar iets wat je als volwassenen kan doen? - Trek je niks aan van de mening van anderen. Doe waar jij je prettig bij voelt. Mensen vinden het misschien niet leuk als niet naar dat verjaardagsfeestje gaat. Of ze vinden dat jij de kantjes ervan afloopt. Hoe minder jij je je ervan aantrekt en hoe meer je je eigen koers volgt, des te minder zullen anderen er wat van vinden. Er kunnen natuurlijk ook goedbedoelde adviezen zijn van mensen in je omgeving. Soms niet leuk, soms heel nuttig. Zet je er niet bij voorbaat tegen af, want misschien kun je er wel degelijk iets mee.
- Iemand die niet meer kan lopen, kan thuis blijven zitten, of kan er met een rolstoel op uit trekken. Natuurlijk heeft die rolstoel beperkingen, maar ondanks dat, kan iemand in een rolstoel natuurlijk ook veel bereiken. Chronische vermoeidheid is eveneens een handicap die beperkend werkt. Daag jezelf wel uit om niet steeds opnieuw voor de meest comfortabele oplossingen te kiezen. Een beetje je grenzen verleggen, kan ervoor zorgen dat je je sterker gaat voelen. Ook al voel je je in eerste instantie nog meer moe. Zoek naar de balans en doe als in een sportschool. Rustig beginnen en kijken of je daarna het tempo iets meer omhoog kunt krijgen. Of de gewichten (uitdaging) iets zwaarder kunt maken. Wees trots op elke stap die je maakt. En gun jezelf tussendoor hersteltijd.
Soms moet je dus gewoon door, ondanks de vermoeidheid
Er zijn situaties dat je ondanks de chronische vermoeidheid gewoon door moet gaan. Bijvoorbeeld als je kleine kinderen hebt, mantelzorger bent, je een eigen bedrijf hebt, of gewoon door moet werken. Er is dan gewoon minder of zelfs geen ruimte voor jezelf. Het voelt alsof je in een soort overlevingsstand staat.
Als je zo moe bent, dan kun je op een gegeven moment niet meer functioneren, niet meer goed nadenken en er niet meer zijn voor degenen voor wie je zorgt, of voor wie je verantwoordelijk bent. Hoe moeilijk het ook is, je hebt dan hulp nodig. Je kunt aan de situatie waarschijnlijk voorlopig niets veranderen. Het enige dat je kunt veranderen is om voor jezelf aan de noodrem te trekken. Je moet eerst opladen. Bespreek het met mensen om je heen, of met professionele hulpverlening. Niemand heeft er iets aan als jij er aan onderdoor gaat!
Als je geen professionele hulp of hulp van anderen kunt krijgen, moet je toch proberen om anders om te gaan met deze situatie. Kun je bijvoorbeeld wandelen combineren met iets wat je moet doen. Want wandelen ontspant. Kun je afspraken maken met anderen, waardoor je soms ontlast wordt? Maak het jezelf niet te moeilijk. Zet je kinderen dan maar een middag voor de televisie, zodat jij rustig bij hen kan zitten en een boek kan lezen.
Heb je een achterstand in het huishouden? Zet een luisterboek aan, of een podcast en ga ondertussen rustig opruimen of de keuken schoonmaken als bijvoorbeeld de kinderen op bed liggen. Zie het niet als moeten, maar als iets wat je een goed gevoel geeft als je het gedaan hebt. Pak daarna wel weer je rust. In een half uurtje doe je meer dan je denkt! Doe alleen de dingen die echt moeten of belangrijk zijn. En als het even kan, zorg dan dat je goed slaapt. Of doe een powernap tussendoor. Herpak je zelf steeds opnieuw en voel wat op dat moment het allerbelangrijkste is. Probeer dus wel enigszins de regie over je leven te houden, al is de situatie op dat moment best lastig.
Heb je zelf tips? Deel ze hieronder!
Misschien vind je dit ook interessant:
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- Pijn aan één knie tijdens het fietsen: oorzaken, tips en preventie voor fietsers - 20 november 2024
- Hoe kan ChatGPT helpen met een gezondere levensstijl? - 17 november 2024
- Helpt ontzuren of ontgiften (detoxen) bij reuma of fibromyalgie? - 13 november 2024
Laat een reactie achter