De rol van dopamine bij afvallen

Is dit herkenbaar? Je bent begonnen aan een dieet. Het gaat 1 week goed, de tweede week ook nog wel, maar in de derde week val je weer terug in oude patronen. Vaak komt dit doordat bij een dieet je complete voeding/leven wordt omgegooid en dan is het ontzettend lastig om dit vol te houden.

Bovendien ben je hoogstwaarschijnlijk gewend om bij een ongezonde levensstijl veel hoge dopamine prikkels te ervaren. Als je dan vervolgens stopt met deze ongezonde (eet)gewoontes, kom je tijdelijk in een ‘dopamine dal’. Het is dan ontzettend verleidelijk om weer terug te vallen in slechtere gewoontes. Hieronder zal ik je meer vertellen over waarom dopamine je dieet verpest of maakt.

Maar wie ben ik dan om je dit te gaan vertellen?

Een zeer terechte vraag. Mijn naam is Melvin, inmiddels ben ik 24 jaar oud en de zoon van Jenny (mede-oprichtster van Goed Eten, Gezond Leven). Ik ben werkzaam bij Y-catcher!. Na mijn studie op de VU, wat eerlijk gezegd gepaard ging met te veel drankjes, pizza’s en een ongezonde levensstijl, was er een bierbuikje ontstaan en bovendien was ik erg snel vermoeid. Dit wilde ik niet meer en dus besloot ik om er iets aan te gaan doen. Maar wat was de vraag?

Ik had al eerder geprobeerd om te diëten, maar meestal liep dit ook stuk in de derde week. Daarom besloot ik hulp in te schakelen van een personal coach, want ik moest en zou gaan afvallen. En met succes, want in ongeveer een half jaar tijd ben ik 16 kilo afgevallen. De dingen die ik heb veranderd in mijn leven zijn echt niet zo spectaculair, maar ik weet wel zeker dat het zonder coach nooit zou zijn gelukt. Hij hielp mij om de noodzaak in te zien, die nodig was om een aantal gewoontes aan te passen. De coach heeft me hierbij scherp gehouden, wat ik inmiddels essentieel acht bij het aanpassen van gewoontes. Zo leerde ik meer over de rol van dopamines. En dat inzicht helpt ook. Hieronder vertel ik je graag meer over dopamine en afvallen.

Wat is dopamine en welke rol speelt dopamine bij afvallen?

Dopamine is een neurotransmitter en werkt als een soort beloningssysteem in de hersenen. Door de dopamine voel je je tevreden en voldaan. Alleen al door te beseffen wat dopamine met je doet, zal je een beter beeld krijgen over waarom je dit in balans wilt krijgen.

Door structureel hoog in je dopamine te zitten, door bijvoorbeeld veel suikers en vetten te eten, is het namelijk extra lastig om je ‘doelen’, zoals afvallen, vol te houden. Je gaat van dopamine-piek, naar een dopamine-dal door heel gezond te eten. Je lichaam mist eigenlijk de beloning van de suikers en vetten… Dan wordt het wel heel lastig om je voornemens om af te vallen en gezond te blijven eten vol te houden. Er moet dus een nieuwe dopaminebalans komen. Bij meer balans zal je meer voldoening halen uit de daadwerkelijk belangrijke doelen die je in je leven hebt gesteld.

Onderzoek naar dopamine bij eten
Eigenlijk is dopamine dus een soort van drug. Uiteindelijk wil je alleen maar meer dopamine ervaren en je bent ook steeds meer bereid om daar dieper voor te gaan.

Dit bleek bijvoorbeeld uit een onderzoek met ratten. In het onderzoek kregen ratten chocolademelk (met suiker) te drinken. Daarna werd onderzocht of de ratten meer motivatie hadden om de chocolademelk te krijgen. De ratjes moesten op een gegeven moment 1000x een knop indrukken voordat de chocolademelk eruit kwam. Dit deden ze, want de dopamine die aangemaakt wordt door de suiker zorgt voor extra motivatie.

Vervolgens ging het onderzoek nog een stap verder en werd bekeken of de ratjes ook bij stroomschokken, nog steeds zover wilde gaan voor hun dopamine boost. Uitkomst was dat de ratjes wel bereid waren om meer pijn te ervaren voor de dopamine, dan bijvoorbeeld voor ‘gewoon’ eten en water. Echter, de ratten gingen niet zo ver voor de  chocolademelk dat ze hiervoor hevige stroomschokken wilden doorstaan. De aan drugsverslaafde ratjes waren juist wel bereid om nog meer pijn (stroomschokken) te ervaren voor hun drugsverslaving.

Een negatief gevolg is dus dat er bij overstimulatie van dopamine te veel slechte beslissingen worden genomen, wat voor vervelende gevolgen kan zorgen. Alhoewel het verlangen naar suikerrijke of ongezonde vette producten, geen echte verslaving is, voelt het dus vaak wel zo. De verminderde dopamine zorgt voor minder wilskracht om door te gaan. Het verlangen naar weer die ‘beloning’ (suiker, ongezonde vetten) is te sterk. Zie ook de info op Het Voedingscentrum.

Hoe maak je dopamine aan?

Dopamine-aanmaak gebeurt op veel verschillende manieren. De ‘overstimulatie’ van dopamine ervaar je bijvoorbeeld door het eten van te veel suiker, vet en zout, maar ook van: drugs, alcohol, cafeïne, roken en bijvoorbeeld door gebruik van social media. Maar dat is eigenlijk geen goede dopamine-aanmaak, het zijn meer een soort drugs voor je brein…

Je kunt ook op een gezonde manier dopamine aanmaken. Bijvoorbeeld door het eten van een rijk gevulde, lekkere salade of door het sporten. Deze dopamineprikkels zijn echter minder heftig, dan de over-stimulatie van bovenstaande ongezonde zaken.

Je dopamineniveau moet dus eerst normaliseren. Hij mag niet te hoog zijn (en ook niet te laag natuurlijk).
Realiseer je, dat een goed gevolg van het beperken van je slechte eetgewoontes is, dat je uiteindelijk meer gaat genieten van de ‘normale’ dopamine prikkels. Je zit prettiger in je vel, je voelt je rustiger en gelukkiger als je dopamineniveau in balans is. Al kun je je dat nu misschien nog niet voorstellen. Snap ik hoor, want dat had ik ook!

Krijg dopamine onder controle = krijg je dieet onder controle

De weg naar een gezonder leven is dus echt niet makkelijk. De veranderingen die je in je leven moet doorvoeren zijn niet zo spectaculair, maar doordat je slechte gewoontes (inclusief je persoonlijke beloningssysteem) moet aanpassen is het ontzettend lastig om dit zelfstandig te doen. Zoals ik al eerder heb verteld, is het mij zelf niet gelukt zonder personal coach. Ik heb hier flink in geïnvesteerd en het was het waard. Maar als je snapt wat er gebeurt in je lichaam en je mind en je hebt een zeer sterke motivatie, kan het je ook lukken zonder coach.

De belangrijkste tip die ik hier kan meegeven is om stap voor stap je gewoontes aan te passen. Probeer bijvoorbeeld elke week iets te veranderen aan je leven, deze verandering moet je vervolgens zo’n 8 weken actief/bewust volhouden, waarna het een gewoonte wordt en makkelijk wordt. In het begin zal je dus erg moeten opletten, maar uiteindelijk zal het steeds meer als vanzelf gaan. Je hebt dan namelijk goede gewoontes opgebouwd en je dopamineniveau komt steeds beter in balans.

Je kunt ook kiezen voor een tussenoplossing. Afvallen met online begeleiding. Volledige begeleiding is natuurlijk ook erg kostbaar, maar er zijn ook goedkopere programma’s waar je ook vaak vragen kunt stellen of toch deels begeleiding krijgt.

Ik hoop dat ik je geholpen heb met dit artikel waarom dopamine je dieet kan verpesten of juist succesvol maakt!

Wil je meer weten of hulp bij het aanpassen van je gewoontes? Stuur dan gerust een mailtje naar mij via: info@goedetengezondleven.nl