Van de Westerse bevolking krijgt 60 – 90% van de mensen op een bepaald punt in zijn of haar leven te maken met lage rugklachten. Bijna een tiende van alle klachten, die huisartsen zien gaan over rugklachten en de rug is ook de meest behandelde regio binnen de fysiotherapie praktijk. Vaak is er alleen sprake van pijn in de onderrug, maar soms trekt de pijn ook door naar één of beide billen of benen.
In 90 – 95% van de gevallen spreken we van “aspecifieke lage rugklachten”. Dit betekent dat er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak is voor de klacht. Een veel gehanteerde verklaring voor aspecifieke lage rugklachten is dat het te maken heeft met overbelasting van structuren in en rond de wervelkolom die gevoelig zijn voor pijn. Bijvoorbeeld de tussenwervelschijven, de gewrichten tussen de wervels, de bandjes die de wervels ondersteunen, spieren die de wervels met elkaar en met de rest van het lichaam verbinden en ook zenuwen. Maar tot op heden heeft de wetenschap nog geen precieze “boosdoener” voor deze veelvoorkomende klacht kunnen vinden. In sommige gevallen kan een rugband ook helpen.
Dit kan er voor zorgen dat het voor degene met de klacht moeilijk te begrijpen is wat de oorzaak van de pijn is. Zeker als iemand voor het eerst rugklachten heeft en vooral als er dan niet alleen pijn in de rug is maar ook nog eens uitstraling wordt gevoeld in een bil of een been. Voor de meeste gevallen is het echter niet nodig een precieze oorzaak of diagnose vast te stellen om een adequate begeleiding en behandeling te geven.
Rugklachten door houding of beweging
Aspecifieke lage rugklachten zijn meestal mechanisch van aard. Dat wil zeggen dat ze erger worden van bepaalde houdingen of bewegingen. Maar ook dat ze juist afnemen van (vaak de tegengestelde) houdingen of bewegingen. Soms is de rug “gewoon” stijf, bijvoorbeeld na een dag in de tuin werken of midden in een verhuizing, dingen die je niet gewend bent. In dat geval zijn dit vrij simpele en veilige oefeningen die je snel en effectief van je stijfheid af kunnen helpen.
Rugklachten na zitten
Of in andere gevallen is zitten geen probleem, maar opstaan na een tijdje zitten en de eerste passen lopen zijn juist heel vervelend. Vaak zit de pijn dan niet alleen in de onderrug, maar straalt de pijn ook wat uit naar een bil en/of de achterzijde of zijkant van het been. Deze klacht is vaak het gevolg van een langdurige of korte en hevige overbelasting met een gebogen rug. Bijvoorbeeld bij verkeerd tillen of een slechte werkhouding. Er komt dan te veel druk van voren naar de achterzijde van de wervelkolom waarbij de structuren daar (soms ook een zenuw) een beetje geïrriteerd raken. In dat geval werken de oefeningen volgens McKenzie heel goed. Dit filmpje legt de basistechnieken uit. Als je om de 2 uren (en zeker na lang zitten) 10x zo’n strekbeweging maakt zorg je juist voor druk van achteren naar voren, zodat de wervelkolom weer meer in balans komt. Vaak geeft deze oefening dan meteen verlichting.
Rugklachten na staan
Andere mensen met rugklachten hebben juist pijn bij lang staan, lang zitten en lang lopen, maar geeft liggen of vaak van houding wisselen verlichting. Vaak hebben deze mensen even de behoefte om te hangen op de winkelwagen of aan de trap. Soms hebben ze ook een steuntje nodig om overeind te komen na bukken. Bij deze klachten is er vaak sprake van instabiliteit van de onderrug. Dat betekent dat de kleine, stabiliserende spieren rondom de wervelkolom hun werk niet goed genoeg doen. Hiervoor zijn hele simpele oefeningen te doen, zogenaamde “core stability training” waarover mijn volgende blog zal gaan.
De prognose van aspecifieke lage rugpijn is goed, in de zin dat pijn en hinder in de meeste gevallen snel afnemen. Daarnaast is ook bekend dat driekwart van de gevallen binnen een jaar opnieuw last krijgen. Daarom is onderhoud door middel van oefeningen ook zo belangrijk.
Ik hoop dat ik je hiermee een aantal handvattingen heb kunnen geven om beter met je (toekomstige?) rugklachten om te kunnen gaan. Hoewel dus 95% van de rugklachten aspecifiek en niet ernstig is, blijft er nog 5% over. Het is verstandig om naar je huisarts of een fysiotherapeut te gaan als:
- … de pijn er altijd is, ook ’s nachts, ongeacht wat voor houding je aanneemt.
- … de pijn het gevolg is van een trauma (een val, een ongeluk)
- … dit de eerste keer is dat je rugpijn hebt en je bent jonger dan 20 jaar of ouder dan 50 jaar
- … de pijn na 2-3 weken niet afgenomen is.
- … de gegeven oefeningen niet werken of de klachten erger maken (stop in dat geval met de oefeningen!)
- … de uitstraling in het been voorbij de knie gaat, meer op de voorgrond staat dan de rugpijn, je tintelingen in je been voelt, dove plekken in de huid, krachtverlies in het been (bijvoorbeeld de trap niet meer kunnen opkomen of de voet niet meer kunnen heffen)
Janneke van Kernpraktijken heeft dit blog over rugklachten geschreven. Wil je haar volgende blog ook lezen en niet missen, neem dan een abonnement op onze nieuwsbrief en je ontvangt automatisch een bericht in de mail.
Misschien vind je dit ook interessant:
Janneke Veenstra
Laatste berichten van Janneke Veenstra (toon alles)
- Wanneer spreken we over chronische klachten bij fysiotherapie? - 3 juli 2014
- Core Stability Training bij lage rugklachten - 19 juni 2014
- Eerste hulp bij rugklachten - 5 juni 2014
Jan zegt
Ik heb soms last van rugklachten na het zitten. Erg handig dat er hiervoor oefeningen zijn die de pijn kunnen verminderen. Als je gewoon een goede zithouding hebt, kan er dan alsnog rugpijn ontstaan?
Johan- Osteopathie Rotterdam zegt
zal me er wat beter over inlezen!