Dit lijkt een onwenselijke combinatie maar komt steeds vaker voor. Zelfs meer dan je waarschijnlijk denkt.
Stress bij kinderen is echt een onderschat probleem en kan op latere leeftijd leiden tot verschillende problemen, klachten en aandoeningen. Hierbij kan je denken aan gedragsproblemen, depressies, eetstoornissen, bipolaire stoornis, burnout, laag zelfbeeld, klachten aan hart- en bloedvaten en diabetes.
Er zijn verschillende soorten stress bij kinderen te onderscheiden. Hieronder zal ik er een paar uitlichten.
Factoren die stress bij kinderen veroorzaken
1 Stress door de thuissituatie
Kinderen krijgen meer mee dan je in eerste instantie verwacht. Pasgeboren baby’s voelen al haarfijn spanning aan, slapen daardoor slecht, drinken minder en huilen veel meer dan zou moeten. Allemaal uitingen van ontevredenheid.
Als baby’s dit al opmerken, wat denk je dan dat grotere kinderen meekrijgen van spanningen in een gezin. Bijvoorbeeld als een van de ouders (ongeneeslijk) ziek is, geldzorgen, spanningen in de relatie tussen ouders of ouders en grootouders, problemen die je als ouder ondervindt op je werk, spanningen omdat er een puberende broer of zus is die veel negatieve aandacht vraagt, een huisdier wat is overleden en ga zo maar door.
Stress ontstaat ook als een van de ouders iets traumatisch heeft meegemaakt (bijv. op seksueel gebied met de huidige partner of door een ander). De cocon die jij vervolgens inschiet op het moment dat dit gebeurt heeft heel veel impact op je kinderen. Zij weten immers niet wat er aan de hand is en zien alleen dat jij anders doet en reageert.
Kinderen betrekken het gedrag van hun ouders veelal op zichzelf. Dus als jij je rot voelt weet dat kinderen al snel kunnen denken dat dit aan hun ligt.
2 Stress door scheiding
Stress is er ook als ouders gescheiden zijn en je kind in twee huizen woont. Ouders voeden toch allebei op hun eigen manier op. Wat bij de ene ouder wel mag, is bij de ander niet toegestaan.
Als er een nieuwe partner is, moet je kind jou zien naast deze nieuwe partner. Lief doen tegen deze stief- of bonusouder kan soms voelen als het verloochenen van een van je ouders. Soms ontstaat er een samengesteld gezin, in dat geval moet kind veel incasseren en accepteren. Er is nu niet alleen een stiefouder in huis maar een kind moet ook het huis delen met meerdere kinderen die niet dezelfde achtergrond hebben.
Daarnaast moeten kinderen steeds switchen van huis naar huis en alle spullen meenemen die voor hen belangrijk zijn. Als ouders niet zo goed samen in een ruimte kunnen zijn, wie nodig je dan uit voor je musical, oudergesprek en sportmomenten?
3 Stress door sport
Er zijn steeds meer ouders die hoge, soms niet realistische, verwachtingen hebben over de sportprestaties van hun kind(eren). Het lijkt wel een trend onder ouders om te pochen over in welk team jouw kind speelt.
Alles wordt uit de kast getrokken om maar in het eerste team te spelen. Daarbij maakt het niet uit om welke sport het gaat. Kinderen worden naast hun reguliere trainingen op allerlei workshops en cursussen gestuurd. Ouders vertellen daarbij vooral aan hun kroost wat dit wel niet kost en dat je goed hun best moeten doen!
Kinderen zijn (tot een bepaalde leeftijd) loyaal aan hun ouders ongeacht hoe hun ouders hun behandelen. Zij zullen er dus altijd alles aan doen om hun ouders tevreden, gelukkig en trots te maken. Zelf als dit ten koste gaat van hun eigen geluk, rust en ontspanning.
4 Stress door school
Denk hierbij aan situaties op school. Vind een kind het moeilijk om mee te komen? Vind een kind het lastig om de hele dag op een stoel te zitten? Voelt een kind zich thuis in de klas of wordt het misschien zelfs gepest?
Stress bij kinderen signaleren
Vaak zie je aan het gedrag van kinderen dat er stress is. Zij kunnen zich heel erg terugtrekken, of juist heel druk worden. Soms gaan ze extreem hun best doen, of gooien ze er juist met de pet naar.
Stress bij kinderen kun je niet altijd wegnemen. Je kunt niet alle zorgen wegnemen. Soms is het een kwestie van ergens mee leren omgaan. Of er anders mee omgaan. Soms is het goed om als ouder of begeleider bij jezelf na te gaan of je verwachtingen niet te hoog zijn. Het is in ieder geval belangrijk om tijdig te signaleren dat een kind vastloopt en hulp nodig heeft.
Hierboven staan slechts 4 stressfactoren bij kinderen omschreven. En zelfs hier kan je nog een onderscheid in aanbrengen. Want stress komt zowel voor bij gezinnen waar veel problemen zijn, als bij gezinnen die alles goed voor elkaar lijken te hebben. Ik leg het hieronder uit.
Stress bij kinderen in gezinnen waar veel problemen zijn
Als er binnen het gezin meerdere factoren spelen die bij zowel ouders- als kinderen voor stress en/of gevaarlijke situaties kunnen zorgen, spreken we van zogenoemde “probleemgezinnen”. In deze gezinnen is het voor ouders nog moeilijker om naast hun eigen uitdagingen ook de uitdagingen te managen waar hun kind mee te maken heeft.
Stress bij kinderen in gezinnen die alles goed voor elkaar lijken te hebben
In “normale” gezinnen is er minder spanning dan in de gezinnen zoals hierboven omschreven. Maar ook hier kan stress zijn, die meer onder de radar blijft. Ook kunnen verwachtingen naar kinderen heel hoog zijn.
Elk kind kan dus stress ervaren
Wil je weten of je kind last heeft van stress of spanningen? Praat er dan over en laat je kind weten dat alles wat ze zeggen oké is. Begin rustig zelf te praten over wat jou stress geeft. Zoals het niet op tijd af hebben van je werk, waardoor je collega’s tekort doet. Of dat je moet werken en niet bij je kind kan zijn. Dit doet jou pijn en verdriet omdat je van je kind houdt.
Hoe meer je zelf bespreekt, des te makkelijker zal het zijn voor je kind om ook te praten. Je kunt hier zelfs een gewoonte van maken. Bijvoorbeeld elke zondagavond na het eten, bespreek het hele gezin met elkaar hoe ze zich voelen en wat ze verwachten van de komende weken.
Heb jij het gevoel dat je kind stress ervaart door hoe jij je momenteel voelt en gedraagt? Kun je daar hulp bij gebruiken? Laten we dan in gesprek gaan.
>> Lees ook mijn vorige blog: Slecht slapen door stress
Misschien vind je dit ook interessant:
Laatste berichten van Sonja Bos (toon alles)
- Hoe krijgen kinderen stress? - 16 februari 2023
- Waarom ga je slecht slapen door stress? - 2 januari 2023
- Wanneer kun je spreken van een trauma? - 19 november 2022
Laat een reactie achter