Je zou denken dat het enige verschil tussen houdbare melk en verse melk de houdbaarheidsdatum is, maar dat ligt wel een stukje genuanceerder. Niet alleen de smaak is anders maar ook de bereidingswijze. Jij dacht dat je glaasje melk rechtstreeks uit de koe in je pak kwam? Wij gaan je vertellen hoe dit allemaal werkt.
Houdbare melk
Houdbare melk staat in de supermarkt vaak bij de chocolademelk en de vloeibare koffiemelk in het schap. Het zit in de bekende melkpakken. Houdbare melk moet lang houdbaar zijn bij kamertemperatuur. Daarom moet de melk gesteriliseerd worden. Dit wil zeggen dat de melk op Ultra Hoge Temperatuur (UHT) verwarmd moet worden. Dit duurt maar een paar seconden. De melk wordt verhit tot ongeveer 140°C (sterilisatie). Door dit proces worden alle bacteriën gedood die in de melk zitten.
Doordat de bacteriën niet meer aanwezig zijn in de melk, bederft de melk niet en kan deze op kamertemperatuur langer bewaard worden. Zelfs tot enkele maanden. Door het extreme verhitten wordt de smaak van de melk ook anders. Tegenwoordig is er een nieuwe manier van de melk verhitten en is de smaakverandering ten opzichte van de verse melk minimaal. Houdbare melk klinkt wel heel oneindig maar let wel op de houdbaarheidsdatum. De melk bederft namelijk uiteindelijk wel. Maar veel minder snel dan bij verse melk.
Verse melk
Als we het hebben over verse melk, bedoelen we de melk in de koeling bij de supermarkt. De melk zit veelal in de welbekende melkpakken, maar ook in flessen of in de grote 2 liter jerrycans. De bereidingswijze is heel anders dan bij houdbare melk. De verse melk wordt ongeveer 20 seconden verhit tot 72°C. Dit proces heet pasteurisatie. Bij pasteurisatie worden alle ziekteverwekkende bacteriën verwijderd. Hierna kun je de melk gewoon veilig drinken zonder er ziek van te worden en is deze geschikt voor de verkoop.
De pasteurisatie zorgt er alleen niet voor dat alle bacteriën gedood worden die ook het bederf tegen gaan. Daarom moet de melk in de koelkast bewaard worden. Gekoeld is de melk, mits het melkpak gesloten blijft, zo’n twee tot drie weken houdbaar. Uiteraard wel gekoeld. Wanneer de melk open is geweest kun je deze het beste binnen drie tot vier dagen opdrinken. Het kan zelfs al tricky zijn als je tijdens een lange lunch de melk in het pak op tafel zet. De warmte kan er dan bij en hierdoor groeien bacteriën. De melk zal dan sneller bederven.
Onverhitte melk
Er is ook rauwe melk te koop. Deze koop je vaak bij de boer zelf. Deze melk komt rechtstreeks uit de koe in de fles. De room in de melk komt ook bovendrijven. De rauwe melk heeft geen homogene massa wat wil zeggen dat er bij temperatuursveranderingen stukjes in komen. Rauwe melk is ook veel vetter dan verse of houdbare melk. In deze melk zitten ook alle bacteriën nog die door verhitting eruit worden gehaald dus je moet goed uitkijken wanneer je het ongekookt drinkt. Je kunt er namelijk echt heel ziek van worden. Er zijn mensen die door de bacteriën van rauwe melk buikklachten krijgen. Rauwe melk smaakt heel anders dan verse melk of houdbare melk. De echte kenners zeggen dat het een delicatesse is.
Vroeger haalde ik met mijn vader ook rauwe melk bij de boer. Maar ik vond het verschrikkelijk. Brrr, die vellen op de melk. In dit artikel richten wij ons op het verschil tussen houdbare en gekoelde melk uit de supermarkt.
Lactosevrije melk
Lactosevrije melk kun je zowel vers (in de koeling) als langer houdbaar kopen. Eigenlijk is het dezelfde melk als hierboven genoemd, met het verschil dat er geen lactose in de melk zit. Lactose is een melksuiker en sommige mensen krijgen last van buikpijn of een opgeblazen gevoel na het drinken van melk. Dit komt vaak door de lactose.
Drink je af en toe melk, bijvoorbeeld in de cappuccino en heb je daarna buikpijn? Probeer het dan eens met lactosevrije melk of havermelk. Dat kan niet altijd, dan kun je ook een supplement nemen van Intoleran. Hierdoor kunnen je darmen de melksuikers wel goed verwerken.
Welke melk is gezonder, houdbare melk of verse melk?
Eigenlijk is er nauwelijks verschil tussen houdbare en verse melk.
Melk bevat eiwitten, vitamines en mineralen. Het verschil in voedingsstoffen tussen houdbare melk en verse melk is bij de verhitting maar heel klein. Je kan eigenlijk niet eens van een verschil spreken als je het hebt over vetten, lactose, eiwitten en mineralen. Er gaan wel zo’n 10% meer vitamines verloren bij houdbare melk ten aanzien van verse, gepasteuriseerde melk. Maar deze marge is eigenlijk heel minimaal, zeker als je verder gezond eet.
Per 100 ml halfvolle melk uit de koeling van de supermarkt, krijg je ongeveer 47 kcal binnen. Dezelfde aantal kcal vind je ook in houdbare melk. Per melk kan het wel iets verschillen, maar je kunt eigenlijk wel zeggen dat hier geen verschil in zit.
Kies dus vooral de melk die je lekker en het makkelijkste vindt.
Houdbare melk heeft de naam nog wat anders te smaken, maar dat verschil is tegenwoordig nauwelijks meer te merken. Probeer het maar eens.
Als je het belangrijk vind dat je melk lang kan bewaren, bijvoorbeeld als je niet zo veel melk drinkt. Dan kun je kiezen voor houdbare melk. Deze kun je buiten de koelkast zelfs een aantal maanden bewaren. En als de melk open is kan je deze alsnog zeker een week gekoeld bewaren. Drink je regelmatiger melk en vind je het niet erg om elke paar dagen nieuwe melk te kopen, dan kun je kiezen voor verse melk. Deze is ongeopend ongeveer twee of drie weken goed in de koelkast en wanneer je deze open hebt gemaakt een paar dagen.
Melk met een smaakje is vaak gezoet met suiker en/of zoetstoffen en bevat meer andere ongezonde voedingsstoffen. Daarom kun je daar beter niet voor kiezen.
Is melk gezond?
Veel mensen stellen zich ook de vraag of melk überhaupt wel gezond is. Om die reden, maar ook vanwege duurzaamheid en dierenwelzijn wordt er steeds vaker voor plantaardige melksoorten gekozen.
Melk bevat goede voedingsstoffen en kan daarom zeker bijdragen aan een goede gezondheid. Dan moet je er natuurlijk geen klachten door krijgen. Als je snel buikpijn hebt, kan het zijn dat je de melk niet goed kan verdragen. Als je vaak verkouden bent en je bent een echte melkdrinker, dan kan het zijn dat je slijmvliezen steeds getriggerd worden door de melk. In deze gevallen kun je eens proberen om lactosevrije of plantaardige melk te drinken, zoals sojamelk, havermelk of kokosmelk.
Let wel op, veel mensen kunnen sojaproducten ook niet goed verwerken in de darmen. Dit leidt tot een opgeblazen gevoel en winderigheid. Bovendien bevat sojamelk veel fytaten. Dit remt de opname van bepaalde mineralen zoals zink, calcium, magnesium en ijzer. Als je voor een plantaardige melk kiest, kun je daarom toch beter kiezen voor een biologische melk op basis van haver, amandelen, rijst of kokos.
Het Voedingscentrum adviseert in ieder geval nog om dagelijks (gewone) zuivel te nemen om zo de kans op darmkanker te verkleinen (bron).
Keurmerken melk
Als je verse of houdbare melk koopt, kun je nog wel letten op het keurmerk. Zo hebben koeien met het keurmerk Weidemelk minstens 120 dagen per jaar in de wei gestaan.
Een Beter Leven keurmerk geeft ook aan dat de koeien in de wei staan én dat de omstandigheden in de stal op orde zijn.
Melk met het keurmerk van Biologische Zuivel garandeert nog meer weidedagen voor de koeien dan bij Weidemelk.
Het biologisch-dynamische keurmerk Demeter gaat voor de beste omstandigheden voor koeien. Zo staan koeien lang in de wei en mogen hoorns niet verwijderd worden.
Bij elke dierlijke melksoort, ongeacht welk keurmerk kan het zo zijn dat jonge kalfjes weggehaald worden bij de moeder.
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- 10 gewoontes van mensen die de hele dag energie hebben (zelfs ’s avonds!) - 13 februari 2025
- 30 onderschatte voedingsmiddelen die heel gezond zijn! - 9 februari 2025
- Deze belangrijke mineralen heb je altijd nodig en vind je in voeding! - 6 februari 2025
Richard zegt
Hoeveel conserveermiddelen lees E nummers worden toegevoegd aan houdbare melk?
Cathy H. zegt
Ik zie in mijn houdbare weidemelk 4.8 gr zuiker per 100 gr staan. Wat kunnen jullie zeggen over dit in relatie tot diabetes?
Jenny zegt
Dit is geen gewone toegevoegde suiker, maar melksuikers. Je kunt dat zonder problemen gebruiken. Zie ook deze site: https://www.diabetesfonds.nl/over-eten/veelgestelde-vragen-suiker/waarom-zit-er-suiker-in-melk
Luana Hooft zegt
Lactose vrije melk is de lactose verwijderd? Of een sto fje toegevoegd ? Niet duidelijk.
Jenny zegt
Bij de meeste methoden wordt het enzym lactase toegevoegd aan de gewone melk. Dit enzym breekt de lactose op in glucose en galactose. Beide zijn eenvoudiger suikers die door het lichaam gemakkelijker worden opgenomen. Dit proces maakt de melk lactosevrij, maar behoudt dezelfde voedingswaarde als gewone melk.
Suzy zegt
Hoi, bedankt voor je blog. Echter maak je een statement dat niet klopt. Ziekte van Crohn krijg je niet door uitlokking van iets verkeerds te hebben gegeten. Zou dit voor het blog nog even nakijken.
Mijn broertje leidt helaas aan deze ziekte.
Jenny zegt
Goed punt, dat had er niet bij mogen staan. Ik heb het verwijderd. Dank je wel voor je opmerking!
Tomas zegt
Wel interessant zeg! Maar mijn maag kan niet zo goed tegen melk.. 🙁