De nervus vagus is de langste zenuw in het menselijk lichaam en maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel. Het is een belangrijke zenuw die vanuit de hersenen naar verschillende organen in de borstholte en de buikholte loopt, waaronder het hart, de longen, de maag en de darmen. De nervus vagus speelt een cruciale rol in het reguleren van verschillende lichaamsfuncties, zoals hartslag, ademhaling, spijsvertering en het immuunsysteem.
De nervus vagus is dus heel concreet een zenuw in het lichaam, maar vanuit de holistische hoek is er ook veel belangstelling voor het functioneren van de nervus vagus.
De polyvagaaltheorie biedt oefeningen die de nervus vagus kunnen versterken. Ik begrijp als het nog wat vaag klinkt, maar aan de hand van het nieuwe boek Versterk je nervus vagus, van auteur en stressexpert Luc Swinnen, zal ik het proberen uit te leggen. Het boek is vooral geschikt voor mensen die zich hier echt goed in willen verdiepen, maar als je hier nog geen kennis van hebt, kan het wat lastige materie zijn. Daarom heb ik het enigszins versimpeld en in mijn eigen woorden proberen uit te leggen.
Wat doet de nervus vagus?
Laten we eerst nog even uitleggen wat de nervus vagus precies doet in ons lichaam. De nervus vagus, ook wel de tiende hersenzenuw genoemd, is verantwoordelijk voor het reguleren van verschillende belangrijke functies in het lichaam. Hier zijn enkele van de belangrijkste verantwoordelijkheden van de nervus vagus:
1. Hartfunctie:
De nervus vagus heeft invloed op de hartslag en helpt bij het reguleren van de hartfunctie. Het vertraagt de hartslag en kan de bloeddruk verlagen, wat helpt bij het handhaven van een stabiele hartfunctie.
2. Ademhaling:
De nervus vagus speelt een rol bij het reguleren van de ademhaling. Het helpt bij het beheersen van de diepte en het ritme van de ademhaling, en kan bijvoorbeeld de ademhaling vertragen tijdens ontspanning.
3. Spijsvertering:
Een belangrijke functie van de nervus vagus is het reguleren van de spijsvertering. Het stimuleert de afscheiding van maagzuur en enzymen, bevordert de beweging van voedsel door het spijsverteringsstelsel en controleert de samentrekkingen van de darmen.
4. Stembanden en spraak:
e nervus vagus heeft takken die de spieren in de keel en het strottenhoofd aansturen, waaronder de stembanden. Het is essentieel voor een goede stemproductie en articulatie tijdens het spreken.
5. Gevoel en sensatie:
De nervus vagus draagt ook sensorische informatie van organen in de borstholte en de buikholte naar de hersenen. Het speelt een rol bij het doorgeven van gevoelssensaties van organen zoals het hart, de longen, de maag en de darmen.
6. Regulatie van ontstekingen:
De nervus vagus is betrokken bij het reguleren van ontstekingsreacties in het lichaam. Het kan ontstekingen verminderen door het remmen van bepaalde immuunreacties.
De nervus vagus heeft dus een breed scala aan functies en is van vitaal belang voor het reguleren van verschillende lichaamsprocessen.
Een simpele uitleg van de Polyvagaaltheorie
De polyvagaaltheorie is gebaseerd op de rol van de nervus vagus en hoe deze betrokken is bij het reguleren van onze reacties op stress, sociale interactie en onze algemene toestand van welzijn.
De polyvagaaltheorie helpt ons begrijpen hoe ons lichaam en onze hersenen reageren op verschillende situaties. Stel je voor dat je een denkbeeldig ‘veiligheidsdetector’ in je lichaam hebt.
Volgens de polyvagaaltheorie hebben we eigenlijk drie verschillende reactiesystemen in ons lichaam. Het eerste systeem is de “vecht-of-vluchtreactie”. Dit is wanneer je je bedreigd voelt en je lichaam klaar is om te vechten tegen het gevaar of ervan weg te rennen. Je hartslag versnelt, je ademhaling wordt sneller en je voelt je gespannen.
Het tweede systeem is de “bevriezingsreactie”. Dit gebeurt wanneer het gevaar te groot is en je je hulpeloos voelt. In plaats van te vechten of weg te rennen, lijkt het alsof je ‘bevriest’ en niet meer kunt bewegen of praten. Dit is een manier van je lichaam om te proberen te overleven.
Het derde systeem is de “sociale betrokkenheidsreactie”. Dit is wanneer je je veilig en verbonden voelt met andere mensen. Je voelt je ontspannen, je ademhaling is rustig en je hartslag is stabiel. Dit is de ideale toestand waarin je je goed voelt en openstaat voor interactie met anderen.
De polyvagaaltheorie vertelt ons dat ons zenuwstelsel, en in het bijzonder de nervus vagus, een rol speelt bij het reguleren van deze reactiesystemen. Als je je veilig voelt, wordt de nervus vagus geactiveerd en komt je lichaam in de sociale betrokkenheidsmodus. Maar als je je bedreigd voelt, kan de nervus vagus minder actief zijn en schakelt je lichaam over naar de vecht-of-vlucht- of bevriezingsreactie.
Dit is belangrijk omdat het ons helpt begrijpen waarom we verschillende emotionele en fysieke reacties hebben in verschillende situaties. Het laat zien dat ons lichaam zich aanpast aan wat er om ons heen gebeurt en dat het belangrijk is om te proberen een gevoel van veiligheid en verbondenheid te creëren, zodat we ons goed kunnen voelen en goed kunnen reageren op de wereld om ons heen.
Een sterke Nervus Vagus leert je beter om te gaan met stress en zorgt voor een sneller herstel van bepaalde aandoeningen
Naast de theoretische kant over je nervus vagus en de polyvagaaltheorie vind je in het boek Versterk je Nervus Vagus oefeningen om ervoor te zorgen dat je beter reageert op bepaalde situaties, zoals trauma, stress, burn-out en zelfs bij een prikkelbare darm. Daar ga ik hieronder nog wat dieper op in.
Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat de nervus vagus een rol speelt bij de communicatie tussen de hersenen en het immuunsysteem. Het stimuleren van de nervus vagus kan ontstekingsreacties in het lichaam verminderen en zelfs mogelijk de symptomen van bepaalde auto-immuunziekten verlichten. Ook lijkt de nervus vagus een rol te spelen in het ontstaan van migraine, epilepsie en depressie.
Prikkelbare darm zonder medische oorzaak
Het komt vaak voor dat iemand veel last van zijn of haar darmen heeft, maar er wordt geen medische oorzaak gevonden. In dit geval is het volgens Swinnen goed om te kijken naar de rol van de Nervus Vagas.
De zenuwbanen in je lichamen zenden namelijk signalen uit naar je darmen om die goed te laten werken. Maar bij mensen met een prikkelbaar darm syndroom zijn die signalen verstoord. Dit komt vaak door stress, angsten of trauma. Niet voor niets wordt je darmstelsel ook wel het tweede brein genoemd. Vaak voelen we met onze buik iets aan, dat herken je vast.
Dat maakt het prikkelbaardarmsyndroom overigens geen stressaandoening lezen we in dit boek. Het is meer iets dat elkaar versterkt. Het is een verstoring van het autonome zenuwstelsel en er kunnen vele factoren meespelen die het functioneren van de darmen verstoren. Belangrijkste stap is in ieder geval om te zorgen voor een goede darmflora en microbioom door gezond te eten en regelmatig te bewegen.
Als de darmen daardoor weer beter functioneren zal waarschijnlijk ook de stress afnemen en is er ruimte voor herstel.
Leestip: 13 tips tegen chronische stress
Oefeningen voor het verbeteren van de Nervus Vagus
In hoofdstuk 5 van dit boek vind je praktische tips en oefeningen die je nervus vagus versterken. Denk aan meditatie- en ontspanningsoefeningen, zelfmassage en ademhalingsoefeningen, yoga-oefeningen, het uiten van dankbaarheid, meer zelfcompassie leren, oefeningen met kou, enzovoort.
Het zijn dus oefeningen voor een rustiger en sterker zenuwstelsel, waardoor veel functies in het lichaam ook beter zullen werken. Hierdoor ervaar je minder stress en zit je lekkerder in je vel.
Onze mening over het boek
Ik had gehoopt dat het boek wat toegankelijker zou zijn, omdat er momenteel veel aandacht is voor de nervus vagus. Ik denk dat het holistisch gezien ook heel belangrijk is dat hier veel aandacht voor is.
Toch zie ik dit boek vooral als heel geschikt voor bijvoorbeeld therapeuten en yogadocenten die hier meer mee willen doen en niet zozeer voor de gemiddelde lezer die zijn of haar gezondheid wil verbeteren. Overigens zijn de oefeningen wel heel praktisch en prima te begrijpen.
Ondanks dat het taalgebruik best specifiek is en er veel vakjargon wordt gebruikt, is de tekst wel prettig leesbaar opgeschreven en ook handig ingedeeld.
Praktische informatie
Titel: Versterk je nervus vagus
Ondertitel: actief aan de slag met de polyvagaaltheorie – meer dan 20 nieuwe oefeningen
Auteur: Luc Swinnen
Uitgeverij: Lannoo
ISBN: 9789401484657
Paperback
261 bladzijden
Prijs: 24,99
Meer informatie en/of boek bestellen (bekijk hier ook het inkijkexemplaar)
Misschien vind je dit ook interessant:
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- Hoe gezond zijn pruimen? - 9 juli 2025
- Stress bij je hond verminderen, ook goed voor jou! - 7 juli 2025
- Elke dag een komkommer eten? Dit doet het voor je gezondheid! - 4 juli 2025
Laat een reactie achter