E-nummers; je hebt ze vast wel eens voorbij zien komen op de etiketten van voedingsmiddelen. Deze mysterieuze nummers klinken misschien wat eng, maar wat zijn ze eigenlijk precies? Waar komen ze vandaan en welke E-nummers kun je zonder zorgen consumeren? In deze blog duiken we in de wereld van E-nummers, zodat je beter geïnformeerde keuzes kunt maken bij het boodschappen doen.
Wat zijn E-nummers?
E-nummers zijn codes die worden gebruikt om bepaalde stoffen aan te duiden die zijn goedgekeurd door de Europese Unie (EU) voor gebruik in voedingsmiddelen. Deze stoffen worden toegevoegd om verschillende redenen, zoals het verbeteren van de houdbaarheid, het versterken van de smaak of het zorgen voor een aantrekkelijke kleur. E-nummers worden ingedeeld in verschillende categorieën, zoals:
- E100 – E199: Kleurstoffen
- E200 – E299: Conserveermiddelen
- E300 – E399: Antioxidanten en zuurteregelaars
- E400 – E499: Verdikkingsmiddelen, stabilisatoren en emulgatoren
- E500 – E599: Zuurteregelaars en antiklontermiddelen
- E600 – E699: Smaakversterkers
- E900 – E999: Glansmiddelen, zoetstoffen en gassen
Ik zie helemaal geen E-nummers meer op etiketten staan?
Het klopt dat je op Nederlandse producten steeds minder vaak E-nummers op de etiketten ziet staan. Dit betekent echter niet dat er geen E-nummers meer worden gebruikt. Fabrikanten kiezen er steeds vaker voor om de volledige naam van een additief te vermelden in plaats van het bijbehorende E-nummer. Bijvoorbeeld, in plaats van ‘E300’ wordt ‘ascorbinezuur’ (vitamine C) vermeld. Deze trend, bekend als ‘clean labelling‘, speelt in op de wens van consumenten voor transparantere en natuurlijk ogende ingrediëntenlijsten.
Ondanks deze verandering blijven de additieven zelf aanwezig in de producten. Het is daarom belangrijk om de ingrediëntenlijst zorgvuldig te lezen, aangezien de functie en oorsprong van een stof hetzelfde blijven, ongeacht of de naam of het E-nummer wordt gebruikt. Voor consumenten die bepaalde additieven willen vermijden, is het handig om zowel de E-nummers als hun chemische namen te kennen. Zo kun je beter geïnformeerde keuzes maken bij het selecteren van voedingsmiddelen.
In dit artikel noemen we daarom zowel het e-nummer als de chemische naam.
Zijn alle E-nummers slecht?
Laten we direct een misverstand uit de weg ruimen: niet alle E-nummers zijn ongezond. Veel van deze stoffen komen van nature voor in voedingsmiddelen, en sommige kun je zelfs vinden in vers fruit en groenten. E300, bijvoorbeeld, is simpelweg vitamine C (ascorbinezuur), en E101 is vitamine B2 (riboflavine). Het is belangrijk om te weten dat een E-nummer niet automatisch betekent dat een stof synthetisch is of schadelijk voor je gezondheid.
Meer voorbeelden van natuurlijke en onschadelijke E-nummers:
- E160a: Bèta-caroteen, een natuurlijke kleurstof die ook voorkomt in wortels en paprika.
- E260: Azijnzuur, het zuur dat je in gewone azijn vindt.
- E330: Citroenzuur, een natuurlijke stof die voorkomt in citrusvruchten.
- E440: Pectine, een natuurlijke geleermiddel afkomstig uit fruit.
E-nummers die je beter kunt vermijden
Hoewel veel E-nummers onschadelijk zijn, zijn er ook een aantal waarvan de gezondheidseffecten discutabel zijn, vooral bij langdurig en overmatig gebruik. Sommige mensen ervaren allergische reacties, hoofdpijn of spijsverteringsproblemen bij het consumeren van bepaalde E-nummers. Hieronder een aantal E-nummers die je beter kunt vermijden:
- E621 (mononatriumglutamaat, MSG): Bekend als smaakversterker, maar in verband gebracht met hoofdpijn en misselijkheid bij gevoelige personen (het zogenoemde “Chinese Restaurant Syndroom”).
- E951 (aspartaam): Een kunstmatige zoetstof die in verband wordt gebracht met hoofdpijn en vermoeidheid bij mensen die hier gevoelig voor zijn.
- E220 (zwaveldioxide): Vaak gebruikt als conserveermiddel in gedroogd fruit en wijn, maar kan bij gevoelige personen astmatische reacties veroorzaken.
- E102 (tartrazine): Een gele kleurstof die allergische reacties kan veroorzaken en mogelijk gedragsproblemen bij kinderen kan verergeren.
- E171 (titaniumdioxide): Gebruikt als witmaker in snoep, tandpasta en sommige medicijnen. Het gebruik in voedingsmiddelen is in Frankrijk al verboden vanwege mogelijke schadelijke effecten.
- E250 (natriumnitriet): Gebruikt in bewerkte vleeswaren zoals ham en worst, maar kan bij hoge temperaturen reageren met eiwitten en kankerverwekkende stoffen vormen.
Deze E-nummers zijn dus binnen de EU wel toegestaan, maar waarbij toch zorgen bestaan over mogelijke gezondheidseffecten. Hoewel de wetgeving voorschrijft dat een stof pas een E-nummer krijgt na uitgebreide tests en goedkeuring door de European Food Safety Authority (EFSA), is niet iedereen overtuigd van de veiligheid van sommige toevoegingen op lange termijn.
Hoe lees je een etiket?
Nu je wat meer weet over E-nummers, hoe kun je deze informatie toepassen bij het boodschappen doen? Hier zijn enkele tips:
- Check de ingrediëntenlijst: E-nummers worden vaak achteraan vermeld. Hoe hoger een ingrediënt in de lijst staat, hoe meer ervan in het product zit.
- Zoek producten zonder onnodige toevoegingen: Vaak zijn biologische producten vrij van kunstmatige kleur- en smaakstoffen.
- Kies vers en onbewerkt: Vers fruit, groenten, en onbewerkte granen bevatten van nature geen kunstmatige toevoegingen.
- Gebruik apps: Er zijn handige apps die je helpen bij het ontcijferen van E-nummers, zoals E-nummers Scanner.
E-nummers en kinderen
Het is een veelbesproken onderwerp: E-nummers en hun invloed op het gedrag van kinderen, met name hyperactiviteit. Veel ouders vragen zich af of bepaalde kleurstoffen en toevoegingen in voeding ervoor zorgen dat kinderen onrustig of druk worden. Maar wat is hiervan waar, en welke E-nummers moet je als ouder in de gaten houden?
Laten we de feiten op een rijtje zetten en kijken naar wat de wetenschap en de Europese wetgeving hierover zeggen.
Wat zegt de wetenschap over e-nummers en het gedrag van kinderen?
Er is al decennialang onderzoek gedaan naar de mogelijke link tussen bepaalde kunstmatige kleurstoffen en hyperactiviteit bij kinderen. Een van de bekendste studies is het Southampton-onderzoek uit 2007, uitgevoerd in opdracht van de Britse Food Standards Agency (FSA). Hieruit bleek dat sommige kleurstoffen, in combinatie met het conserveermiddel natriumbenzoaat (E211), mogelijk de hyperactiviteit bij kinderen kunnen verhogen. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft sindsdien het gebruik van sommige kleurstoffen herzien, maar een algemeen verbod is er niet gekomen.
Hoewel de resultaten niet altijd eenduidig zijn, zijn er wel aanwijzingen dat sommige kinderen gevoeliger zijn voor bepaalde kleurstoffen en toevoegingen. Dit betekent echter niet dat alle kinderen er last van hebben. De impact kan namelijk verschillen per individu.
E-nummers die mogelijk hyperactiviteit kunnen bevorderen
Volgens onderzoek en ervaringen van ouders zijn er een aantal E-nummers die in verband worden gebracht met gedragsveranderingen, zoals hyperactiviteit en concentratieproblemen. Hieronder een overzicht van deze veelbesproken E-nummers:
- E102 (Tartrazine)
- E104 (Chinolinegeel)
- E110 (Zonnegeel FCF)
- E122 (Azorubine/Karmozijn):
- E124 (Ponceau 4R):
- E129 (Allura rood AC):
- E211 (Natriumbenzoaat):
Goed om te weten: In Nederland (Europa) zie je steeds minder van deze e-nummers in producten. Ook zie je steeds vaker staan dat er in een product geen kunstmatige toegevoegde smaak- of kleurstoffen zijn toegevoegd.
Is de link tussen E-nummers en druk gedrag van kinderen eenduidig?
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) stelt dat het bewijs voor een directe link tussen kleurstoffen en hyperactiviteit bij kinderen niet sterk genoeg is om een algemeen verbod te rechtvaardigen. Toch verplicht de EU fabrikanten om op het etiket te vermelden (sinds 2010):
“Kan de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden” als een product een van de bovengenoemde kleurstoffen bevat.
Alleen dit is al een reden voor veel fabrikanten om deze e-nummers te vermijden in hun producten. Zie bijvoorbeeld dit artikel van Foodwatch.
Wat kun je doen als ouder?
Als je merkt dat je kind onrustig of druk wordt na het eten van bepaalde producten, zijn hier enkele tips:
- Lees de etiketten zorgvuldig: Controleer de ingrediëntenlijst en of er een link is tussen bepaalde voeding en gedrag.
- Kies voor natuurlijke alternatieven: Biologische producten bevatten meestal geen kunstmatige kleurstoffen of conserveermiddelen.
- Let op snacks en snoep: Veel felgekleurde snoepjes en frisdranken bevatten kunstmatige kleurstoffen.
- Probeer een eliminatiedieet: Als je vermoedt dat bepaalde E-nummers een probleem zijn, probeer deze dan een tijdje te vermijden en kijk of het gedrag van je kind verbetert.
Feiten en fabels over E-nummers en hyperactiviteit
De link tussen bepaalde E-nummers en druk gedrag bij kinderen is niet voor iedereen hetzelfde en blijft een onderwerp van discussie. Hoewel wetenschappelijk bewijs voor sommige kleurstoffen suggereert dat ze gedragsveranderingen kunnen veroorzaken, betekent dit niet dat elk kind er last van heeft. Het kan nuttig zijn om bewust om te gaan met wat je kinderen te eten geeft en, indien mogelijk, te kiezen voor natuurlijke en onbewerkte producten.
Hopelijk helpt deze blog je om meer inzicht te krijgen in de mogelijke impact van E-nummers op kinderen en biedt het praktische handvatten om etiketten beter te begrijpen. Uiteindelijk is het belangrijk om te kijken naar wat werkt voor jouw kind en daar je keuzes op aan te passen.
Samenvatting
Niet alle E-nummers zijn slecht, en sommige zijn zelfs onmisbaar voor het behoud van voedselveiligheid. Het is echter belangrijk om bewust te zijn van welke E-nummers mogelijk schadelijk zijn, zeker als je ze vaak consumeert. Door etiketten goed te lezen en te kiezen voor onbewerkte en natuurlijke producten, kun je beter geïnformeerde keuzes maken voor jouw gezondheid. Let er wel op dat e-nummers nu vaak alleen vermeld staan onder hun volledige naam.
Hopelijk helpt deze blog je om wat meer inzicht te krijgen in de wereld van E-nummers. De volgende keer dat je in de supermarkt staat, ben je goed voorbereid om etiketten te ontcijferen en te bepalen wat je wel en niet wilt eten.
Misschien vind je dit ook interessant:
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- Griekse Yoghurt, hoe gezond is dat nou eigenlijk? - 13 mei 2025
- Leuke HIIT training voor 60-plussers voor een gezond lijf - 24 april 2025
- Genieten van een heerlijk en gezond havermout ontbijt - 22 april 2025
