Ochtendstijfheid, dat stramme gevoel als je net uit bed stapt, is voor velen herkenbaar. Ik moet eerlijk zeggen: ik ken het zelf maar al te goed. Die eerste stappen van de dag, of – nog erger – de trap aflopen, voelen soms alsof alles vastzit. Gelukkig trekt het meestal na zo’n 10 à 15 minuten bewegen weer weg, maar het blijft een fascinerend fenomeen. Waar komt het eigenlijk door, en wat kun je eraan doen?
De mogelijke oorzaken van stijve spieren in de ochtend
De oorzaken van ochtendstijfheid lopen uiteen, en het is vaak een combinatie van factoren. Dit zijn de meest voorkomende:
1 Biologische klok en ontstekingsremmende eiwitten
Tijdens de nacht maakt je lichaam geen ontstekingsremmende eiwitten aan, waardoor je bij het ontwaken stijver en gevoeliger kunt zijn. Een studie van de University of Manchester toonde aan dat het eiwit cryptochroom, dat gelinkt is aan je biologische klok, ontstekingen onderdrukt tijdens het slapen. Zodra je wakker wordt, schiet je lichaam in actie om dit in te halen, wat zorgt voor tijdelijke stijfheid.
2 Langdurige spierinactiviteit
Tijdens het slapen beweeg je weinig, wat leidt tot een verminderde doorbloeding en ophoping van vocht rond de gewrichten. Dit kan ervoor zorgen dat alles wat stroever aanvoelt bij het ontwaken.
3 Stress en spanning
Als je gespannen naar bed gaat of veel last hebt van stress, blijven je spieren vaak onbewust aangespannen gedurende de nacht. Dit kan leiden tot stijve spieren en een stram gevoel in de ochtend.
4 Reumatoïde aandoeningen en artrose
Chronische aandoeningen zoals reumatoïde artritis en artrose veroorzaken ontstekingen in de gewrichten, die vaak sterker merkbaar zijn na een periode van inactiviteit, zoals ’s ochtends.
5 Verkeerd matras of kussen
Een matras dat je lichaam niet goed ondersteunt, kan ervoor zorgen dat je gewrichten en spieren gedurende de nacht onder spanning staan, wat stijfheid veroorzaakt bij het ontwaken.
6 Weersinvloeden
Koud of vochtig weer kan ochtendstijfheid verergeren, zeker bij mensen met gewrichtsproblemen.
Wie ervaart vaak ochtendstijfheid?
Ochtendstijfheid komt vaker voor bij:
- Ouderen (door natuurlijke slijtage van gewrichten en kraakbeen)
- Patiënten met reumatische aandoeningen
- Mensen die weinig bewegen
Wat kun je doen aan ochtendstijfheid?
Hoewel ochtendstijfheid niet altijd volledig te voorkomen is, zijn er wel manieren om het te verminderen:
- Beweeg regelmatig
Dagelijkse lichaamsbeweging, zoals wandelen of lichte yoga, helpt de gewrichten soepel te houden en bevordert de doorbloeding. Begin ’s ochtends met een paar simpele rekoefeningen om je lichaam in beweging te krijgen. - Kies het juiste bed
Een goed matras en kussen die je lichaam ondersteunen, kunnen een groot verschil maken. Overweeg een matras met medium stevigheid en een ergonomisch kussen. - Zorg voor een avondritueel
Ontspanningsoefeningen of een warm bad voor het slapengaan kunnen helpen om je spieren te ontspannen en de stijfheid te verminderen. Ook een wandeling voor het slapen gaan, kan helpen. Tenzij je dan juist klaarwakker wordt. - Warmte in de ochtend
Een warme douche of een warmtekompres op stijve plekken kan de bloedcirculatie verbeteren en stijfheid snel verlichten. - Voeding
Zorg voor een dieet met voldoende omega-3-vetzuren en antioxidanten om ontstekingen tegen te gaan. - Massage-gun
Een massage-gun helpt vooral bij stijfheid door spierinactiviteit of lichte spanning. Als je ochtendstijfheid wordt veroorzaakt door een medische aandoening zoals reumatoïde artritis of artrose, biedt een massage gun slechts tijdelijke verlichting. - Magnesium
Magnesium helpt bij spierontspanning. Je kunt een supplement nemen, magnesiumrijke voeding eten (zoals noten, spinazie of pure chocolade) of een magnesiumolie gebruiken die je op je huid aanbrengt. - Foamroller
Een foamroller kan je spieren en bindweefsel ’s ochtends zachtjes losmaken. Richt je op grote spiergroepen, zoals de benen, onderrug en schouders, en besteed hier een paar minuten aan. Zie hier hoe je een foamroller voor je benen gebruikt. - Antistijfheidscrème
Er zijn crèmes op de markt met verwarmende ingrediënten zoals capsaïcine of menthol. Deze kunnen helpen om stijve spieren te ontspannen. Masseer de crème voor het slapengaan op plekken waar je vaak stijf bent. Zie bijvoorbeeld deze crème. - Hydratatie
Voldoende water drinken helpt bij het verwijderen van afvalstoffen die ontstekingen kunnen veroorzaken. - Stressmanagement
Chronische stress kan bijdragen aan spierspanning en stijfheid; technieken zoals meditatie of yoga kunnen helpen.
Zijn die stijve spieren in de ochtend herkenbaar?
Voor mij is het elke ochtend hetzelfde ritueel. Die eerste minuten uit bed voel ik me stram, en de trap aflopen is echt een uitdaging. Maar na een paar minuten bewegen lijkt mijn lichaam weer soepel te worden, alsof alles pas echt “aanslaat” na een opstartfase. Gelukkig weet ik nu dat ik niet de enige ben en dat er manieren zijn om het te verzachten.
Ervaar jij ook ochtendstijfheid? Ik ben benieuwd naar jouw ervaring en tips! Deel ze hieronder, zodat we elkaar kunnen helpen om soepeler aan de dag te beginnen. 😊
Misschien vind je dit ook interessant:
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- Appelazijn of natuurazijn? Wat is beter voor je gezondheid én huishouden? - 14 november 2025
- De kracht van natuurazijn: gezond, duurzaam en onmisbaar in elk huishouden - 13 november 2025
- Wat alcohol écht doet met je slaap! - 3 november 2025
Bea zegt
Mijn ochtendstijfheid gast gepaard met pijn. s Morgens is het het ergst, vanaf uur of 5 s morgens steeds wakker worden vd pijn. Het blijft de hele dag, in meer of mindere mate aanwezig. Ik beweeg voldoende.
Zou een suikervrij dieet kunnen helpen?
Jenny zegt
Dat zou ik zeker overwegen Bea, ik denk eerlijk gezegd dat je na een week al het verschil zou moeten merken! Als je daarna eens af en toe iets van suiker wilt nemen, maar heel erg met mate, dan kan dat waarschijnlijk wel zonder dat je direct last hebt. Ik ben benieuwd naar je ervaring!