Wat is diabetes precies?

In westerse landen krijgen steeds meer mensen de diagnose diabetes. Maar wat is diabetes nu precies? En hoeveel mensen hebben dan diabetes?

Laat ik met dat laatste beginnen. Want dat geeft meteen een indruk hoe groot het probleem is. Op de website van de Diabetesvereniging is dit te vinden:

Diabetes is een van de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland. Het kan iedereen overkomen. Diabetes zorgt voor veel andere problemen in het lichaam, complicaties. Al ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes en elke week komen daar 1.200 bij!

De officiële term voor diabetes is diabetes mellitus. We noemen het ook vaak suikerziekte of suiker. Het is echter niet zo dat diabetes direct zou kunnen ontstaan door te veel suiker te eten, of dat men nooit meer suiker zou mogen eten als men diabetes heeft.

Het is goed om te weten dat er twee vormen zijn van diabetes. Hieronder leg ik dat uit.

Diabetes type 1 en 2

In het kort zijn dit de verschillende typen diabetes:

• Type 1: onvoldoende of geen productie van insuline
• Type 2: een probleem met betrekking tot de insuline-receptoren

Diabetes type 1 is een aandoening waar je veel minder invloed op hebt. Het is een auto-immuunziekte. Het is nog niet duidelijk waardoor diabetes type 1 kan ontstaan. Mogelijk door een overgevoeligheid van gluten of door een virus. Hier wordt nog veel onderzoek naar gedaan. Bij diabetes type 1 voel je je vaak erg beroerd met typische symptomen als veel drinken en veel plassen. Het kan ook zijn dat je erg misselijk bent, of wazig ziet. Doordat je je zo beroerd voelt, zul je al snel naar de huisarts gaan en die kunnen vrij eenvoudig de diagnose stellen.

Deze vorm van diabetes heeft grote gevolgen. Je moet continu weten wat je eet en steeds insuline spuiten of een insulinepomp bij je dragen.

Diabetes type 2 komt veel vaker voor, maar is minder goed te herkennen. De symptomen zijn eerst niet zo duidelijk, al kan je je later ook beroerder voelen en meer water willen drinken.  Ook wondjes kunnen minder goed genezen. Je lichaam reageert niet meer goed op insuline. Er blijft teveel suiker in je bloed zitten.

De oorzaak is nog niet helemaal duidelijk, maar het lijkt wel dat een bepaalde leefstijl een verhoogd risico oplevert. Zoals bij:

• overgewicht
• roken
• weinig beweging

Ook krijgen mensen op oudere leeftijd eerder diabetes, of kan er sprake zijn van een erfelijke aanleg.

Prediabetes bij kinderen

Ik ben ook even in het boek Hoe overleef je? van dokter Michael Greger gedoken. Het boek staat vol met wetenschappelijke informatie, onder andere over diabetes. Het is echt een gedegen boek als je meer wilt weten over het verbeteren van je gezondheid door (plantaardige) voeding.

Greger geeft een interessante aanvulling op diabetes type 2. Prediabetes kan bij mensen, maar ook bij kinderen ontstaan. Dan hebben zij ook te maken met een verhoogde bloedsuikerspiegel , die nog niet hoog genoeg is voor de officiële grens. Dit komt vaak voor onder mensen met overgewicht en obesitas.

Al hebben deze mensen of kinderen nog geen diabetes, de beschadigingen (gevolgen) kunnen wel al ontstaan.

Waarom worden kinderen hier specifiek genoemd? Vroeger werd aangenomen dat kinderen altijd te maken hadden met diabetes type 1, omdat diabetes type 2 de ouderdomssuiker was. Dit is dus niet het geval en kinderen kunnen er ook last van hebben. Het aantal kinderen met overgewicht of obesitas is schrikbarend toegenomen, met als gevolg ook diabetes.

Het krijgen van diabetes tijdens de jeugd lijkt de levensverwachting met ongeveer 20 jaar te verkorten, volgens Greger. Dat is natuurlijk iets waar we absoluut iets aan moeten doen!

Bron van Greger: Shay CM, Ning H, Allen NB, et al. Status of cardiovascular health in US adults: prevalence estimates from the National Health and Nutrition Examination Surveys (NHANES) 2003–2008. Circulation. 2012;125(1):45–56.)

Gevolgen van diabetes

Diabetes is een aandoening, die serieuze gevolgen heeft. Je moet er dus zeker iets mee doen. Mensen die te maken hebben met een groter risico en die veel moeten plassen of bovenmatig dorst hebben, zouden even hun bloed moeten laten onderzoeken. Het is een klein eenvoudig onderzoek.

Diabetes is tevens de belangrijkste risicofactor voor hart- en vaatziekten, maar er zijn ook andere risico’s:

• een beschadiging van het netvlies met als gevolg slechtziendheid of zelfs blindheid,
• niet goed functionerende nieren,
• slechte wondgenezing, wat tot ernstige complicaties kan leiden,
• ongevoeligheid in de voeten en de handen, met alle gevolgen van dien.

Wat te doen om diabetes te voorkomen?

We zijn geen artsen, maar door de jaren heen hebben we wel heel wat kennis opgedaan en zijn er verschillende mogelijkheden om diabetes te voorkomen. Het is in ieder geval belangrijk om naar signalen van je lichaam te luisteren. Dus meer plassen of meer dorst zijn absoluut signalen die je alert zouden moeten maken!

Verder zijn overgewicht, roken, te weinig bewegen en erfelijke aanleg mogelijke oorzaken. Dus heb je daar mee te maken, wees dan kritisch naar jezelf. En mocht je toch eens bij de dokter zijn, vraag dan even of je een verwijzing mag voor bloedonderzoek. Je kunt zelf ook je bloedsuiker meten met behulp van een prikpen  of glucosemeter. Zelf onderzoek kan even handig zijn, maar ga liever naar de dokter als je twijfels hebt.

Je kunt zelf veel doen om diabetes type 2 te voorkomen of zelfs te genezen. We hebben er een paar op een rijtje gezet:

• vaker en meer plantaardig eten
• koolhydraatarm eten
• een suikervrij eetpatroon
• zorgen voor een gezond gewicht
• voldoende bewegen, minimaal een half uur per dag
• stoppen met roken

Heb je diabetes en hulpmiddelen nodig zoals een glucosemeter of insulinepomp? Dan krijg je deze vaak vergoed van je verzekeraar. Hier lees je meer over vergoedingen voor diabetesmateriaal.