Wat is PMS?
PMS staat voor premenstrueel syndroom, een mooie benaming voor een waaier aan klachten die je liever niet hebt. Je eventuele partner kan erover meepraten.
Tegen de tijd dat de menstruatie weer aan moet breken (pré-menstruatie) merk je al dat ’t allemaal niet zo lekker loopt: je raakt gauwer geïrriteerd op het agressieve af, of je raakt juist van slag met huilbuien of depressieve gevoelens, je borsten zijn gevoelig, ze kunnen gespannen zijn en opzwellen, je krijgt hoofdpijn, acne, je stoelgang raakt ontregelt, je onderbuik lijkt op te zwellen, je houdt vocht vast, je slaapt slechter, je krijgt onbedwingbare snaaitrek en bent niet vooruit te branden, je wilt je het liefst terugtrekken.
Je kunt verschillende van deze klachten op fysiek en emotioneel gebied ervaren, de ene menstruatie kan ook heftiger zijn dan de andere. En die klachten worden pas minder als de menstruatie doorbreekt. Als de menstruatie voorbij is keert de rust terug, maar tot zo’n 10 dagen voor de volgende menstruatie begint het hele gebeuren weer opnieuw. Als je denkt, ja dat herken ik, maar ik heb ook helse menstruatiepijn waar geen pijnstiller tegenop kan, ga dan naar de arts en vraag haar/hem om je door te verwijzen. Het zou kunnen dat je endometriose hebt.
Volgens het boekje, zo verloopt een goede menstruatie
En dat terwijl een menstruatie volgens de boekjes pijnloos zou moeten verlopen, met twee dagen van ongeveer 75% bloedverlies plus nog een paar dagen erna waarin je weinig bloed verliest. En het bloed hoort helderrood te zijn, zonder klontjes erin en zonder slijmdraden. En met een cyclus van ongeveer 28 dagen, net als de maancyclus.
Hoe kom je aan PMS en wat doe je eraan?
De meningen over het ontstaan en het behandelen van PMS verschillen.
De westerse benadering:
Volgens de reguliere opvatting heeft het te maken met hormonale schommelingen met name van progesteron, een hormonale stof die je lichaam in de tweede helft van de cyclus aanmaakt. Want PMS treedt alleen in die fase op. Maar dat is niet met zekerheid vastgesteld.
De middelen die je krijgt variëren van diverse soorten hormonale of pijnstillende pillen tot antidepressiva, elk met bijbehorende niet gewenste (bij)werkingen. Info over deze middelen kun je op diverse websites nalezen.
De Chinese benadering:
Waar minder informatie over te vinden is, is, over hoe de Chinese geneeswijze naar PMS kijkt en hoe deze geneeswijze ermee omgaat.
In het vervolg van dit artikel kun je lezen hoe zij PMS verklaren en vooral wat je met voeding kunt doen aan je klachten.
PMS, de boel stagneert
(lees hieronder verder)
Volgens de Chinese geneeswijze is de lever een belangrijk orgaan bij de premenstruele fase en dus bij PMS, evenals de levermeridiaan. De lever zorgt ervoor dat alles in je lichaam op rolletjes loopt; het is de klok die ervoor zorgt dat de menstruatiecyclus op tijd en moeiteloos verloopt. De lever verdeelt energie (qi) en bloed (nutriënten) door het hele lichaam m.b.v. de kanaaltjes (meridianen) waardoor het stroomt. Ook slaat de lever bloed op en reinigt het voor je: de toxines worden afgebroken en afgevoerd, vooral tussen 1.00 en 3.00 uur ’s nachts.
Als de lever goed functioneert, is je stemming gelijkmatig en verloopt de menstruatiecyclus dus voorspoedig. De energie kan vrij door je lichaam én je geest bewegen.
Door factoren van buitenaf en van binnenuit kan deze vrije energiestroom verstoort raken.
Van buitenaf:
- Door toxische belasting. Denk aan verontreinigde voeding doordat planten zijn bespoten met chemische middelen. Of aan allerlei kunstmatige stoffen die aan je voeding worden toegevoegd, zoals smaakverbeteraars, zoetstoffen, E-nummers, conserveringsmiddelen.
- Ook overmatig gebruik van zuivel en geraffineerde voeding maken het risico op stagnatie van je energie groter. Van zo’n energie (qi)stagnatie voel je je doodmoe en word je prikkelbaar.
- Voeding die zgn. hitte veroorzaakt zoals alcohol en koffie, hete pepers. Ook dit zorgt voor extra belasting van je lever.
Van binnenuit:
- Emoties, zoals frustratie, boosheid, wrok, kunnen de vrije stroom van energie (Qi) belemmeren.
- Stress is een belangrijke factor waardoor je lever (over)belast raakt.
Met overwerk raken je reserves uitgeput. - Je kunt ook al langere tijd tekorten hebben aan energie (Qi) en nutriënten (bloed), waardoor je voor het uitbreken van de menstruatie in de problemen komt. Als je bijvoorbeeld veel bloedverlies hebt (gehad), kan het zijn dat je daardoor tekorten hebt gekregen. Na de menstruatie voel je je moe en als de volgende menstruatie aanbreekt ben je nog niet opgeknapt.
De uitkomst van bovenstaande punten is hetzelfde: de leverenergie raakt geblokkeerd. Er ontstaat stuwing, temeer daar de energie in de levermeridiaan in de week voor de menstruatie op zijn sterkst hoort te zijn. Je lichaam maakt zich immers klaar om het baarmoederslijmvlies af te stoten en daar gaat veel energie in zitten. Je lichaam wordt ook letterlijk warmer. Deze stuwing van de leverenergie kun je vergelijken met een sluisdeur in een rivier met “water”(energie/qi en bloed).
De sluis(deur)
Het beste kun je wat er in je lichaam gebeurt qua menstruatiecyclus vergelijken met een rivier, waarbij een sluis(deur) de waterstand regelt. In het geval van tekorten is er te weinig water in de sluis, in het geval van volte (o.a. door emoties en onjuiste voeding), is er veel water.
De lege sluis. Als er een watertekort is (lees; te weinig energie/qi en bloed), is er te weinig water om te bewegen. De sluis loopt maar mondjesmaat vol. De lever wil het water opstuwen en door de sluis laten gaan maar er is domweg te weinig. Resultaat: de boel hapert en stagneert.
Je merkt het aan je stemming. Je kunt huilen om niets en je hebt depressieve gevoelens. Ook voel je dat je ongesteld moet gaan worden maar de menstruatie breekt pas na 1-2 dagen langzaam door.
De volle sluis
In deze situatie is er teveel water in de sluis. Het woelige water klotst en beukt tegen de sluisdeuren en stuwt het water omhoog, maar de sluisdeur hapert om de stroming te laten passeren. Jijzelf en anderen merken dat vaak aan je stemming; er is geen land met je te bezeilen en je schrikt van jezelf hoe boos je kunt worden. En als iemand dan ook nog durft te zeggen “moet je misschien ongesteld worden” dan ontplof je helemaal. Dit stopt pas als je menstruatie losbarst en dan verlies je in korte tijd veel bloed.
Vrije doorstroming
De lever(meridiaan) moet er voor zorgen dat het water (energie en bloed) vrij kan stromen, maar de doorstroming stagneert. Die korte lontjes of de huilbuien, de stemmingswisselingen, de stuwing die je in je borsten voelt, het gevoel dat de menstruatie door moet breken maar nog niet komt, zijn de signalen die duiden op die stagnatie.
In de Chinese geneeskunde wordt dit PMS-verhaal ‘lever qi stagnatie’ genoemd. Deze Qi stagnatie kan zich uitbreiden naar je spijsverteringsstelsel. Je merkt dan dat je andere trek krijgt, dat je stoelgang verandert en je buikklachten toenemen.
Voeding: De stroom op gang brengen./de stagnatie opheffen
Zoals je al bij de bovengenoemde punten hebt gezien is voeding een belangrijke factor bij het ontstaan van PMS. Je kunt met voeding voorkomen dat je tekorten krijgt en je kunt voorkomen dat de zgn. ‘verkeerde’ voeding de boel laat stagneren.
Verkeerde en juiste voeding; afhankelijk van de fase van je cyclus
Je kunt dus invloed uitoefenen op je cyclus met voeding. Hierbij gaat het erom dat je bepaalde voedingsmiddelen op het juiste moment eet. Want voeding op het ene moment in je cyclus kan ‘verkeerd’ voor je uitpakken, maar op een ander moment juist ‘goede’ voeding zijn. Zo heeft je lichaam in elke fase van de cyclus (vier fases van ongeveer zeven dagen) behoefte aan bepaalde voedingsstoffen om optimaal te functioneren.
Voedingstips bij PMS
Hieronder vind je een aantal adviezen waarmee je aan de slag kunt: eerst een algemene tip voor de hele cyclus en daarna de tips voor de PMS-fase.
Algemene tip:
Uit het verhaal over de toxiciteit van voedingsmiddelen blijkt al dat je beter zo natuurlijk mogelijk kunt eten gedurende de hele cyclus. Vermijd de bewerkte producten zoveel mogelijk en eet onbewerkte en verse producten. Liefst biologisch. Dit scheelt je lever al veel werk, omdat je lever minder toxische stoffen hoeft af te breken. Ook kun je beter is geen zuivel nemen. Zuivel is zwaar verteerbaar en de calcium in de zuivel remt ook nog eens de opname van ijzer. En omdat jij al iedere maand ijzer verliest in de vorm van de menstruatie, wil je graag je ijzer op peil houden.
Helende voeding bij klachten in de PSM-fase
Bij darmklachten:
Veel vrouwen krijgen last van een opgeblazen buik voordat de menstruatie doorbreekt. En dat komt niet alleen omdat je dan misschien wat meer eet dan anders, maar ook omdat je darmen minder goed werken dan in de andere dagen van je cyclus. Sommige vrouwen gaan zelfs niet meer dagelijks naar de wc voor stoelgang. Ook dat verandert dan pas weer als de menstruatie is doorgebroken.
Bij constipatie kun je meerdere kiwi’s en/of rode bieten (als biet, sap of soep) nemen. Klik hier (https://endometriosetelijf.nl/rodebietjesmoussemetwalnoot/) voor een lekkere bietjesmousse die ervoor zorgt dat je goed naar de wc blijft gaan.
En drink meer water (minimaal 2 l. per dag op minstens kamertemperatuur).
Als je last hebt van een opgeblazen buik kun je het eten van peulvruchten (en ja daar valt ook hummus onder), beter achterwege laten.
De dagen voor en tijdens de menstruatie hoef je minder bloed en energie meer op te bouwen. Daar is al eerder in je cyclus aan gewerkt. Daarom kun je het eten van vlees en vis voor de menstruatie verminderen. Of zo je wilt: de laatste week helemaal weglaten. Je zult dan minder darmklachten ervaren. Terwijl je in de periode ná de menstruatie, na alle bloedverlies, juist wat extra vlees, vis en ei kunt gebruiken voor je bloed- en energieopbouw.
Bij snaaitrek:
Durf gerust je eten wat vetter te maken met een scheutje koude olie of een klontje roomboter (bijv. door je koffie). De vetten kalmeren de lever en daarmee verminder je je vreetbuien. Voor onbedwingbare honger probeer eens deze paddenstoelenragout (https://endometriosetelijf.nl/paddenstoelenragout/). Deze ragout zorgt voor de juiste voeding van je lichaam op dat moment en zorgt voor een goede verzadiging. Heb je vooral trek in zoet dan kun je uitwijken naar bijvoorbeeld fruit. Fruit koelt je lichaam én je korte lontje. Neem fruit als tussendoortje in plaats van de beruchte chocoladereep.
Bij irritatie:
In de PMS fase kun je de volgende voeding beter vermijden omdat deze voedingsmiddelen in deze fase teveel warmte toevoegen. Dus speciaal bij korte lontjes: wees dan voorzichtig met scherpe, hete kruiden zoals rode peper, Cayenne peper en currykruiden. In plaats daarvan kun je het beste pepermunt(thee), salie en kurkuma (geelwortel of koenjit) nemen, deze kruiden zorgen voor afkoeling.
Ook de volgende producten kun je beter vermijden in deze fase vanwege het verwarmende effect op je lichaam en daarmee op je toch al korte lontje:
- haver, boekweit
- lamsvlees, geit, kip, kalkoen en hert
- schaaldieren, zoals garnalen en mosselen
- koffie (cafeïne) en alcohol
Wat je volop kunt eten bij irritatie:
Neem gerust wat meer groenten, alle soorten zijn goed en denk ook aan zoet smakende, zoals wortel, pompoen, rode biet, pastinaak. De wortelgroenten geven stabiliteit aan het onderlichaam en zijn gemakkelijk te verteren. Bovendien remmen ze door de zoete smaak en de vezels die erin zitten ook de beruchte snaaitrek, voordat je menstruatie doorbreekt.
Van de granen kun je vooral gerst, maar ook amarant, rijst of gierst nemen. Dit zijn verkoelende graansoorten die een oververhitte lever kalmeren.
Probeer ook eens maishaarthee uit. Maishaarthee kun je kopen via internetwinkels en bij een enkele gespecialiseerde drogist. Volgens de Chinese voedingsleer kalmeert maishaarthee verhitte emoties.
Meer weten?
Er is beslist meer over de menstruatie en voeding te vertellen, zoveel, dat Stephanie van Hulst (https://praktijkvanhulst.nl/ons/stephanie-van-hulst/) er een speciaal boek over heeft geschreven. Over voeding voor vrouwen met endometriose en menstruatieklachten. In het boek vind je tal van praktische voedingsadviezen en de heerlijkste recepten voor elke fase van de menstruatiecyclus waarmee je klachten tijdens elke fase van je cyclus te lijf kunt gaan.
Hier vind je meer informatie over dit boek.
Misschien vind je dit ook interessant:
Laatste berichten van Stephanie van Hulst (toon alles)
- Met voeding je PMS weg eten - 29 maart 2019
Laat een reactie achter