Pijn kan een duidelijke reden hebben, maar net zo goed is in veel gevallen pijn niet echt te herleiden tot een specifieke oorzaak. Je hebt drie soorten pijn:
- Weefselpijn (nociceptieve pijn)
Dit is pijn in het lichaam of op de huid door schade op wat voor manier dan ook. - Zenuwpijn (neuropathische pijn)
Dit is pijn na beschadiging van de zenuwen. Het is geen normale pijn om te waarschuwen dat er iets aan de hand is, het is een chronische pijn die ontstaat door schade aan de zenuwen. Bijvoorbeeld een brandende pijn bij diabetici, aanrakingsprobleem, of de aanhoudende pijn na gordelroos. - Pijn die geen oorzaak heeft zoals de hierboven genoemde pijnen (nociplastische pijn)
Er zijn zeven types van chronische pijn:
- chronische primaire pijn
- kankerpijn
- postchirurgische / posttraumatische pijn
- neuropathische pijn
- hoofdpijn en orofaciale (kaak) pijn
- viscerale pijn (pijn in orgaan in borst-, buik-, of bekkenholte)
- musculoskeletale pijn (pijn in spieren, botten, pezen, ligamenten en gewrichten)
Nummer 1 hoort bij de nociplastische pijn (pijn zonder duidelijke oorzaak). Ik heb dit rijtje uit het nieuwe boek: ‘PIJN, beter leren leven met pijn‘, geschreven door de bekende Vlaamse arts en professor Bart Morlion. Morlion is expert in de bestrijding van pijn en met veel interesse heb ik zijn boek gelezen. In dit artikel vertel ik meer over dit boek en hoe Morlion aangeeft hoe je kunt leren omgaan met pijn.
Chronische pijn, maar er wordt geen oorzaak gevonden
Als de pijn maar voortduurt, dan ontstaat er chronische pijn. Tot een aantal jaren terug was hier weinig aandacht voor. Als er geen oorzaak voor werd gevonden, dan “zat het tussen je oren”. Ook al bedoelde men het anders, toch blijkt dat er wel een kern van waarheid in zit. Het is niet zo dat je je aanstelt, of je de pijn inbeeldt. Het kan echt een probleem zijn van de hersenen. Je brein is uit balans en er is miscommunicatie tussen neurotransmitters. Je brein, je psyche, je lichaam, het staat allemaal met elkaar in verbinding.
Ook bij fibromyalgie is de activiteit in de hersenen die verantwoordelijk is voor pijnoverdracht veel intenser dan bij gezonde mensen. Maar zelfs als je met een hamer op je vinger slaat, komt de pijnsensatie die je voelt, feitelijk uit je hersenen. Pijn is dus gekoppeld aan je brein. Het zit tussen je oren. Altijd!
Wanneer is er sprake van chronische pijn?
Als je drie maanden of langer aanhoudende pijn hebt, is er sprake van chronische pijn.
In dit boek over pijn lees je trouwens dat roodharigen of mensen met een hele blanke huid, genetisch gezien vaak meer kans hebben op grotere pijnsensaties. Een nieuw feitje voor mij.
Somatisch Onverklaarbare Lichamelijke Klachten (SOLK)
Enigszins teleurstellend vind ik dat Morlion aangeeft dat veel “SOLK’s” worden teruggezien bij mensen met vroegkinderlijke verwaarlozing en misbruik. En ook bij veel mensen met een stresssyndroom (de rek is er uit…). Ik denk (als leek en enkel door verhalen die ik hoor) dat dit maar voor een klein percentage geldt. Bovendien, iedereen heeft wel eens een periode met flinke stress of groot verdriet. Dan is het vrij makkelijk om daar naar te verwijzen als er naar gevraagd wordt. Er wordt in dit deel van het boek geen link gelegd met leefstijl en dan met name de rol van voeding. Helemaal aan het eind van het boek noemt Morlion zich trouwens wel een foodie, omdat hij zeer geïnteresseerd is in voeding. Hij noemt de Blue Zones en de invloed van gezonde voeding op ons zenuwstelsel, immuunsysteem en het hormoonstelsel. Jammer dat het verder zo weinig aandacht krijgt in het boek. Ik denk dat juist voeding als medicijn en een andere leefstijl voor vrij veel mensen een oplossing is voor minder pijn of zelfs het herstellen van een aantal ziektes (al kun je natuurlijk niet alles beïnvloeden). Ik ben ook van mening dat het wel per persoon (denk aan DNA) kan verschillen welk leef- en eetpatroon goed voor je is. Morlion geeft achterin dit boek toch vooral wat algemene leefstijl en voedingsadviezen.
Terug naar SOLK. Juist voor mensen met SOLK is het fijn om te weten dat het echt niet altijd komt door stress, een burn-out of een trauma. Soms raakt je zenuwsysteem verstoord, of houd je restverschijnselen na een infectie. Ik vergelijk het wel eens met een allergie, dan reageert bijvoorbeeld je huid veel te heftig op iets waar het helemaal niet op moet reageren. Dat kan met onverklaarbare pijn ook zo zijn. Soms is er natuurlijk wel degelijk een lichamelijke oorzaak, maar is die nog niet gevonden of zal die nooit gevonden worden. Je moet dus een modus vinden om hier toch goed mee om te kunnen gaan en wij denken dat je daar zelf best een grote rol in kunt hebben.
In het PIJN boek gaat het ook (kort) over conversiestoornissen, die vaak gepaard gaan met pijn en uitval. Er wordt niet veel over geschreven en eerlijk gezegd vind ik het ook wat negatief. Ik weet dat in het Amsterdam UMC hiervoor veel aandacht is voor conversiestoornissen. Zij spreken liever over functionele neurologische stoornissen (zie de website: Stichting FNS. Deze stichting is in stand is gekomen met een aantal neurologen uit het Amsterdam UMC). De stichting FNS geeft aan dat dit soort functionele stoornissen van het lichaam een probleem is in het zenuwstelsel (door allerlei oorzaken) en dat bij ongeveer de helft van de patiënten psychische klachten meespelen. Het heeft dus niet per definitie te maken met je psychische gesteldheid (al zullen er natuurlijk altijd wisselwerkingen zijn). Als je meer hierover wilt lezen, kijk dan zeker even op deze pagina.
Ondanks dat Morlion hier ook kort de term functionele neurologische stoornis aanhaalt, vind ik de toon wat negatief (patiënten eisen een biologische basis als oorzaak voor hun problemen). Volgens mij geeft een andere uitleg, zoals bij Stichting FNS, veel meer duidelijkheid en zal er ook begrip zijn bij de patiënt.
Pijnbehandeling
Waar de pijn ook vandaan komt, dus een bekende oorzaak of geen oorzaak, dan zijn er drie pijlers waar Morlion vanuit gaat bij de behandeling:
- Medisch-technische behandeling (zoals medicatie)
- Leren om meer te bewegen
- Leren omgaan met pijn (psychosociaal)
Dat laatste houdt in dat hij pleit om meer te praten met patiënten. Dat is nu vrij ondergeschikt bij de meeste artsen, omdat er weinig tijd is. Maar de patiënt leren kennen en echt in gesprek gaan, levert volgens hem een positieve bijdrage aan de wijze waarop de patiënt met pijn omgaat.
Over allerlei pijnbehandelingen, gaat Morlion dieper in in het laatste deel van het boek. Van pijnbehandelingen middels injecties (zoals zenuwblokkades) tot de rol van pijnstillers. Maar gelukkig behandelt deze populaire, doch vrij conservatieve arts (althans, die indruk kreeg ik in het eerste deel van het boek), toch ook planten met een geneeskrachtige werking. Hij geeft zijn studenten regelmatig opdrachten om de werking van een kruid te beschrijven. Hij benoemt bijvoorbeeld deze kruiden:
Ik vind het verrassend en hoopvol om te zien dat hij hier wel voordelen van inziet, al geeft hij zelf aan dat het wetenschappelijk onderzoek nog in een beginstadium is. Daarnaast gaat hij dieper in over het zoeken naar de juiste balans, de rol van slapen, muziek, mindfulness en meer. Dit deel is fijn en positief om te lezen, omdat hij hier meer in oplossingen denkt en dit goed beargumenteert.
Het bewaken van de balans tijdens fysieke activiteiten vind ik een belangrijk en goed punt in dit boek. Want het lijkt er al snel op dat je vooral moet doorzetten en in beweging moet blijven. Je grenzen in acht nemen, is toch ook echt belangrijk voor je lichaam.
(lees hieronder verder)
COVID-19 en pijn
Bijzonder van dit boek, is dat er ook een hoofdstuk is gewijd aan het coronavirus. Morlion geeft aan dat er een duidelijk verband is gebleken tussen virale infecties en pijngevoeligheid. Andersom is het mogelijk ook het geval. Pijn kan het gevolg zijn van een verstoord stress-systeem en dit beïnvloedt je immuunsysteem. Hierdoor kun je vatbaarder zijn voor virussen. Dat geldt volgens Morlion ook in hoge mate voor rokers. Die lopen echt een veel hoger risico op longinfecties.
De restverschijnselen waar veel herstelde covid-19-patiënten mee te maken hebben (waaronder pijn), staan nog niet beschreven in dit boek. Dat kan natuurlijk ook bijna nog niet, gezien de periode dat dit boek is uitgebracht (juni 2020). Wat dat betreft is het boek eigenlijk juist verrassend actueel.
Voor wie is dit boek over pijn geschikt?
Als je lang worstelt met pijn en je wilt meer inzicht waarom je bepaalde behandelingen / onderzoeken wel of niet krijgt, is dit een zeer nuttig en goed leesbaar boek. In België is professor, arts Bart Morlion bekend door de serie Topdokters en heeft veel aanzien. De behandelingen zullen ongeveer overeen komen met de behandeling door Nederlandse artsen. Ik heb tijdens het lezen weinig gemerkt dat het een Vlaams boek is. Het leest ook heel makkelijk, je hoeft niet thuis te zijn in medische termen. Dat vind ik echt een pluspunt, want veel (populaire) boeken die ik van artsen heb gelezen, zijn toch wat taaier voor leken.
Als je al lang chronische pijn hebt en inmiddels wel veel daarover hebt gelezen (en er zelf het nodige aan doet), dan kan het wat generaliserend overkomen.
Praktische informatie
Dit boek is een paperback uitgave. Voornamelijk zwart-wit, maar met de steunkleur donkerblauw. Er is een duidelijke hoofdstukindeling. Er staan enkele afbeeldingen en foto’s in het boek, maar die zijn ook in zwart-wit.
Titel: PIJN
Ondertitel: Beter leren leven met pijn
Auteur: Bart Morlion
Uitgeverij: Lannoo
ISBN: 978 9401 458160
Aantal bladzijden: 269
Prijs: 22,99
Te koop bij o.a. Bol.com
Misschien vind je dit ook interessant:
Jenny
Laatste berichten van Jenny (toon alles)
- Zijn rijstwafels ongezond? - 2 december 2024
- Tips van Dokter Tamara: zo verbeter je je vitaliteit met echt eten - 27 november 2024
- Is beschuit net zo gezond als brood? - 24 november 2024
Laat een reactie achter